اثربخشي آموزش مهارت‌هاي خودتعيين‌گري بر خودنظم‌دهي تحصيلي و سرسختي روان‌شناختي دانش‌آموزان

هدف پژوهش حاضر بررسي اثربخشي آموزش مهارت‌هاي خودتعيين‌گري بر خودنظم‌دهي تحصيلي (نظم‌دهي بيروني، نظم‌دهي درون‌فكن، نظم‌دهي همانندسازي و نظم‌دهي دروني) و ابعاد سرسختي روان شناختي (چالش، تعهد و كنترل) دانش‌آموزان بود. پژوهش حاضر از نوع نيمهآزمايشي با طرح پيش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه كنترل بود كه در آن آموزش مهارت‌هاي خودتعيين‌گري به عنوان متغير مستقل و انواع خودنظم‌دهي تحصيلي و ابعاد سرسختي روانشناختي به عنوان متغيرهاي وابسته در نظر گرفته شدند. آزمودني‌ها شامل 120 دانش‌آموز پايۀ هشتم شهر شيراز در سال تحصيلي 97-1396 بودند كه به صورت نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي انتخاب شدند. به اين معنا كه ابتدا دو مدرسۀ دخترانه و دو مدرسۀ پسرانه به صورت تصادفي از مدارس دورۀ اول متوسطه شهر شيراز انتخاب شدند. سپس كلاس‌هاي پايۀ هشتم اين مدارس به طور تصادفي به گروه‌هاي آزمايش و كنترل (دو گروه آزمايش و دو گروه كنترل) اختصاص يافتند. قبل از شروع آموزش، پرسش‌نامۀ خودنظم‌دهي تحصيلي ريان و كانل، و پرسش‌نامۀ زمينه‌يابي ديدگاه‌هاي شخصي كوباسا، بر گروه‌هاي آزمايش و كنترل اجرا شد. سپس طي 10 جلسه به گروه‌هاي آزمايش، مهارت‌هاي خودتعيين‌گري مطابق با مدل فيلد و هافمن (1994) آموزش داده شد و در پايان پس‌آزمون از همه گروه‌ها به ‌عمل آمد. اطلاعات با استفاده از روش آماري تحليل كواريانس چندمتغيري و تحليل كواريانس تك‌متغيري مورد تحليل قرار گرفت. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه آموزش مهارت‌هاي خودتعيين‌گري به نحو معني‌داري منجر به كاهش نظم‌دهي بيروني، نظم‌دهي درون‌فكن و نظم‌دهي همانندسازي و افزايش نظم‌دهي دروني مي‌شود. همچنين، آموزش مهارت‌هاي خودتعيين‌گري، ابعاد سرسختي روان‌شناختي را در دانش‌آموزان به نحو معني‌داري افزايش مي‌دهد. نتايج اين پژوهش حاكي از اهميت مهارت‌هايخودتعيين‌گري در برنامۀ درسي به‌ منظور ارتقاء خودنظم‌دهي و سرسختي روان‌شناختي دانش‌آموزان است.