ارائۀ چارچوب نظري راهبرد فرسايش در سياست‌گذاري امنيت ملي

شرايط نظام بين‌الملل و ساختار قدرت جهاني، مبين تسري ناامني و بحران در مقياس‌هاي مختلف محلي تا جهاني است. امروزه وقوع بحران‌هاي پردامنه و فراگير، سازوكارهاي امنيتي نظام بين‌الملل را با چالش مواجه كرده و ضرورت بازآرايي و گذار از ابهامات امنيتي را ايجاب كرده و به اهميت به‌كارگيري راهبردهاي كارامد و به‌روزرساني ساختار سياست‌گذاري امنيت ملي كشورها افزوده است. «فرسايش» به‌عنوان يكي از راهبردهاي ديرينه و كارامد كشورها در جنگ و كنترل بحران در شرايط تغيير معادلۀ قدرت، قدمتي تاريخي دارد و با سازوكارهاي كارامد و مقرون‌به‌صرفه در منازعات مختلف، طرف‌هاي قوي يا ضعيف به‌عنوان ابتكاري راهبردي از آن استفاده كرده‌اند. با وجود كاربرد گستردۀ اين راهبرد در سياست‌گذاري امنيت ملي، چارچوب نظري مدوني براي شناخت عميق و كاربرد اثربخش آن در سطوح راهبردي، عملياتي و تاكتيكي وجود ندارد. ادبيات موجود دربارۀ آن نيز ماهيت تاريخي و توصيفي داشته و روند نظري مدوني ندارد. براين‌اساس، پژوهش حاضر با هدف چارچوب‌بندي نظري راهبرد فرسايش در سياست‌گذاري امنيت ملي به‌وسيلۀ ادبيات نظري و دانش علمي رشته‌هاي مديريت راهبردي و سياست‌گذاري راهبردي و نيز اطلاعات علمي و تاريخي راهبرد فرسايش سامان يافته است. اين پژوهش ماهيت نظري دارد و با رويكرد كيفي و روش تحليلي توصيفي انجام گرفته است. داده‌ها با روش كتابخانه‌اي گردآوري‌ شده و در تجزيه‌وتحليل اطلاعات از تحليل عميق و كيفي استفاده شده است. در مباحث علمي سياست‌گذاري به رهيافت فرايندي و در موضوع شكل‌گيري راهبرد، به مكتب توصيفي اتكا شده است. سرانجام براساس مدل مفهومي طراحي‌شده، اطلاعات علمي و تاريخي راهبرد فرسايش در سه گام «تدوين»، «اجرا» و «ارزيابي» كه شامل پنج بخش «كاوش مفهومي»، «كاوش محيطي»، «تصميم‌گيري»، «پياده‌سازي» و «كنترل و بازخورد» است، متناظر با مراحل فرايندي سياست‌گذاري امنيت ملي چارچوب‌بندي نظري شده است.

no abstract