مقايسه ابعاد خلق و منش و پرخاشگري در كودكان تحت آموزش با الگوهاي آموزشي والدورف، مونته سوري و سنتي

A comparison of temperament, character, and aggression dimensions in children under education of Waldorf, Montessori and traditional educational models

پژوهش حاضر با هدف مقايسه ابعاد خلق و منش و پرخاشگري در كودكان پيش‌دبستاني تحت آموزش با الگوهاي آموزشي والدورف،مونته سوري و سنتي در قالب طرح پس رويدادي،انجام شده است.جامعه پژوهش را كليه مراكز پيش دبستاني منطقه 2 تهران تشكيل داده اند كه بر اساس الگوهاي آموزشي مذكور اداره مي شوند. ابتدا از بين اين مراكز،6 مركز( دو مركز منطبق با هر الگو) انتخاب شد و پرسشنامه كيفيت مراقبت مادرانه به منظور كنترل متغير روابط مادر- كودك و همتاسازي كودكان در اين مولفه بر روي مادران اجرا شد.در نهايت،تنها مادراني كه بالاترين نمره را در اين پرسشنامه كسب كرده بودند،انتخاب شدند.بنابراين در مرحله دوم به منظور ارزيابي خلق ومنش و پرخاشگري كودكان,پرسشنامه هفت عاملي خلق و منش كنستانتينو (2002)و پرسشنامه چهار عاملي پرخاشگري كودكان پيش دبستاني واحدي و همكاران(1387)در اختيار مربيان كودكاني قرار گرفت كه مادران آنها از نظر كيفيت مراقبت مادرانه مشكلي نداشتند. پس از پاسخگويي مربيان به پرسشنامه هاي خلق و منش و پرخاشگري كودكان و ابراز نظر آنها در مورد اين كودكان،درنهايت تحليل داده‌ها بر روي 90 كودك (15كودك از هر مركز)صورت گرفت.تحليل واريانس چندمتغيري داده‌هاحاكي از بالاتر بودن خشم كلامي–تهاجمي و فيزيكي–تهاجمي در كودكان الگوي سنتي در مقايسه با مونته‌سوري و والدورف بود.همچنين در ابعاد خشم بين نمرات كودكان الگوهاي مونته-سوري و والدورف تفاوتي وجود نداشت. درمتغير خلق و منش، نوجويي و پافشاري (ابعاد خلقي) و خودهدايتگري وهمكاري (ابعاد منش) در كودكان الگوي والدورف بالاتر از مونته‌سوري و سنتي بود. همچنين در ابعاد خلق و منش بين كودكان مونته سوري وسنتي تفاوتي وجود نداشت. نتايج پژوهش،حاكي از اهميت محيط آموزشي بعد از محيط خانواده در شكل گيري ويژگي هاي خلقي و رفتاري كودكان است.

The present study was conducted to compare various dimensions of temperament, character and aggression in preschool children trained with Waldorf,Montessori,and traditional approaches of education. The statistical population included all preschools in Region 2 of Tehran, administered based on the aforementioned educational approaches. In the first stage, six preschools (two preschools for each approach) were selected. Then, the inventory of maternal care quality was administered among mothers to study mother-child relations and match children in this factor. Finally,only mothers who obtained the highest scores in this inventory were selected. In the second stage, the seven-factor preschool temperament and character inventory,developed by Constantino(2012),and the four-factor preschool children aggression inventory ,developed by Vahedi et al. (2008),were given to the instructors of those children with quality caring mothers.After the instructors completed the inventories and their opinions about these children were collected,data pertaining to 90 children (15 children from each preschool) was analyzed. The multivariate analysis of variance of data suggested higher level of verbal and physical aggression in children trained with traditional approach, as compared to two other approaches,the aggression scores of the children trained with Waldorf and Montessori approaches were not different. In addition,children trained with Waldorf approach obtained higher scores than other two groups in novelty seeking and persistence (as two dimensions of temperament),self-directedness,and cooperativeness (as two dimensions of character).The temperament and character scores of the children trained with Montessori and traditional approaches were not different.Findings suggested the importance of educational environment,secondary to family environment,in the formation of temperamental and behavioral characteristics.