بررسي تركيبي /تحليلي بودگي مقوله هاي تصريفي فعل در گويش كردي خزلي

An Investigation into the Analyticity/Syntheticity of the Verbal Inflectional Categories in Khezeli Kurdish Dialect

هدف پژوهش حاضر توصيف، تبيين و بررسي تحليلي/ تركيبي بودگي مقوله هاي تصريفي فعل شامل زمان، نمود، وجه، جهت، قطبيت، مطابقه و سببي سازي در كردي خزلي از خانواده كردي جنوبي است. داده ها از بررسي فايل هاي صوتي به صورت پيكره اي، مصاحبه هاي هدايت شده و يادداشت هاي آوانويسي شده از گويشوران بومي روستاهاي كارزان در استان ايلام طي سال هاي 1396 تا گردآوري شده اند. مقوله هاي زمان، وجه و نمود در اين گونه زباني هم پوشاني دارند؛ بنابراين، به مثابه يك مقوله بررسي شدند. نتايج نشان داد كه مقوله زمان-وجه-نمود در اين گونه زباني به طور عمده به صورت تركيبي و در مواردي هم به صورت تركيبي و هم به صورت تحليلي بازنمايي مي شود.؛ افزون بر اين، در كردي خزلي مقوله هاي قطبيت، جهت، مطابقه و سببي سازي نيز به طور عمده به صورت تركيبي بازنمايي مي شوند. ميزان تركيبي بودگي يك فعل براساس صورتي از فعل كه بيشترين ميزان تركيبي بودگي را دارد، تعيين و براساس ارزش تعداد مقوله-در-واژه محاسبه مي شود. اين ارزش در اين گونه زباني 6 تا 7 به دست آمد كه از اين نظر كردي خزلي در زمره زبان هاي رايج دنيا رده بندي مي شود.

Khezeli Kurdish dialect is a branch of the South-Western Iranian languages family. The purpose of this research is to describe the verbal inflectional categories of Khezeli and to investigate the analyticity/syntheticity degree of these categories. The data were extracted from a corpus of audio files and transcribed notes gathered from native speakers living in Karezan district of Ilam province. The tense, mood, and aspect categories in Khezeli are coded fusionally. Thus, these three categories were investigated as one category called tense-aspect-mood (TAM) category. The results indicated TAM category is coded both synthetically and analytically. In addition, the voice, polarity, agreement and causative categories are generally synthetically coded. The category-per-word value (cpw) is determined by counting the number of the inflected categories in the maximally inflected verb form. The obtained cpw value for Khezeli is 6-7 and, in this regard, Khezeli Kurdish dialect is classified among the most common languages of the world.