رقابت بندرعباس و بوشهر در عصر نادرشاه افشار و دلايل برآمدن بوشهر

Bandar Abbas and Bushehr competition in Nader Shah Afshar era and reasons of rise Bushehr

بوشهر يكي از مهم­ترين كانون­ هاي تجاري ايران در خليج ­فارس پيش از تحولات دوران جديد است كه با افول بندر­عباس رشد و جايگزين آن گرديد. سئوال اساسي آن است كه چرا و چگونه بندري بدون پيشينه تاريخي نه چندان روشن توانست به اصلي­ ترين مركز تبادل تجاري ايران در خليج فارس تبديل گردد. پاسخ به اين سئوال را بايد در دو دسته دلايل دروني (امنيت نسبي، تشويق تجارت توسط حاكم بوشهر و نزديكي بوشهر به شيراز) و بروني (تلاش نادرشاه براي ايجاد بندري تجاري براي رقابت با بصره، افول و ناامني در بندرعباس، رقابت شيراز با لارستان و نيازهاي بازار ايران به كالاهاي پارچه اي­) جستجو نمود. اين مقاله درصدد است براساس شيوه كتابخانه­ اي مساله زمينه­ هاي افول بندر عباس و رشد بوشهر در دوره افشاريه را مورد بررسي قرار دهد.

Bushehr is one of Iran’s most important trading centers in the Persian Gulf prior to the developments in the new era, replacing Bandar Abbas following its decline. The main question is why could a port with no clear historical legacy be converted into Iran’s major trading center in the Persian Gulf? The answer to this question lies in two sets of reasons: internal reasons (relative security, promotion of trade by Bushehr’s governor, and being close to Shiraz) and external reasons (attempts made by Nader to create a trading port which can compete with Basra, decline of Bandar Abbas, competition between Shiraz and Larestan, and Iran’s market demands for textile). The present paper aims to examine this issue by investigating the reasons for the decline of Bandar Abbas and the rise of Bushehr.