تالاب مصنوعي، چالش راه‎كار طراحي

يكي از راه‎كارهاي مديريت پايدار منابع آب، استفاده مجدد از رواناب/پساب شهري و روستايي است كه با توجه به طيف وسيع آلاينده‌هاي ‌محيط‎زيستي موجود در آن، نيازمند تصفيه اضافي و استانداردسازي براساس نوع مصرف است. بازگرداني پساب‌ها علاوه‎بر كاهش فشار بر منابع آبي، از نظر اقتصادي نيز در مقايسه با هزينه‌هاي زياد پروژه‌هاي انتقال آب به‎ويژه به‎صورت بين ‌حوضه‌اي و تبعات ‌محيط‎زيستي، اجتماعي و اقتصادي آن مقرون به‎صرفه‌ است. امروزه با توجه به هزينه‌هاي بالاي راه‎كارهاي متداول تصفيه، استفاده از روش‌هاي زيستي چون تالاب‌هاي مصنوعي افزايش چشمگيري يافته است. تالاب‌هاي مصنوعي بسته به دورنماي مورد انتظار (تصفيه پساب يا رواناب)، داراي روش طراحي متفاوتي هستند. اين سامانه براساس الگوي جريان به سه دسته جريان آزاد سطحي، زيرسطحي افقي و عمودي تقسيم‌بندي مي‌شود. انتخاب نوع طراحي سامانه علاوه‎بر توجه به توصيف جنبشي واكنش‌هاي بيولوژيكي تصفيه، به آگاهي از كاركرد الگوي جريان نيز وابسته است. در اين مقاله، با بيان مطالعات انجام شده و الزام به تصفيه اضافي پساب هاي تصفيه خانه ، عملكرد انواع سامانه هاي تالاب مصنوعي در حذف آلاينده‌ها بررسي شده است. سپس، اصول طراحي سامانه تالاب مصنوعي با هدف جمع آوري و تصفيه رواناب و تصفيه پساب توضيح داده شده است. سرانجام با ارائه معيارهاي طراحي و بررسي موانع موجود در مسير ايجاد اين تحول در عرصه بازيافت آب، امكان‌سنجي استفاده از اين سامانه به‎ويژه در نواحي خشك و نيمه‌خشك مورد بررسي قرار گرفته است. در نهايت با بيان طرح توجيهي بهره‌گيري از اين سامانه، اقدامات موردنياز براي جانمايي آن ها بيان شده است.