پهنه بندي ريسك خشكسالي هواشناسي در سامان هاي عرفي عشاير كرمانج خراسان شمالي

خشكسالي به عنوان يكي از مهم ترين بلاياي طبيعي، هزينه هاي اقتصادي و اجتماعي زيادي را به همراه دارد. با توجه به ايرادهاي وارد به مديريت بحران و لزوم تغيير رويه از مديريت بحران به سمت مديريت ريسك، ارزيابي ريسك خشكسالي در سامانه هاي عرفي عشاير،  هدف اصلي اين تحقيق است. ريسك خشكسالي به صورت تابعي از شاخص خطر و شاخص آسيب پذيري تعريف مي شود. در اين تحقيق شاخص دهك ها به عنوان شاخص خطر خشكسالي در نظر گرفته شده است. براي محاسبه آن ابتدا آمار بارش ماهانه 27 ايستگاه هواشناسي، در دوره آماري 26 ساله جمع آوري شد، سپس نقشه پهنه هاي خشكسالي در بازه سالانه تهيه و در آخر نقشه شاخص خطر خشكسالي به دست آمد. تحليل آسيب پذيري از طريق شاخص هاي اقتصادي اجتماعي و شاخص هاي فيزيكي انجام شد. روش مورد استفاده براي تلفيق لايه هاي آسيب پذيري روش تركيب خطي و براي استانداردسازي و وزن دهي به معيارها به ترتيب روش توابع فازي و روش تحليل ساختار سلسله مراتبي است. بر اساس نتايج، خطر وقوع خشكسالي متوسط با 54.6 درصد از مساحت سامان هاي عرفي در مقام اول و خطر وقوع خشكسالي شديد و كم به ترتيب در مقام هاي بعدي قرار مي گيرند. از نظر متخصصين اهميت عامل ظرفيت نگهداري آب در خاك با 0.2244 بيشترين وزن تأثير را در بين عوامل دارد. نقشه شاخص آسيب پذيري نشان داد كه بيشترين آسيب پذيري در سامانه هاي واقع در غرب، جنوب شرقي استان و همچنين واقع در شمال غرب شهرستان شيروان ديده مي شود. در مجموع حدود 43.2 درصد از مساحت سامان هاي عرفي استان در طبقات ريسك شديد و خيلي شديد قرار مي گيرند.