الگوي پراكنش مكاني و ميزان خشكهدارهاي قطور در جنگل‌هاي طبيعي مديريت شده و مديريت نشده منطقه خيرودكنار نوشهر

Spatial pattern and amount of deadwoods in managed and unmanaged natural forests in Kheiroudkenar region, Noshahr

اهميت بوم ­شناسي خشكه ­دارها موجب شده تا جمع ­آوري اطلاعات مربوط به آنها به طور روزافزون گسترش يابد و در طرح­ هاي مديريتي مورد توجه قرار گيرند. با توجه به نقش كليدي خشكه ­دارها در زيست بوم جنگل، مطالعه حاضر به بررسي برخي از مهمترين خصوصيات خشكه­ دارها از جمله ميزان، حجم و الگوي پراكنش مكاني در يك جنگل طبيعي با غالبيت راش مي­ پردازد. بدين منظور دو منطقه مديريت شده و مديريت نشده از سري گرازبن جنگل خيرودكنار نوشهر به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب و آماربرداري صددرصد از خشكه ­دارها انجام شد. به طوري كه گونه، قطر برابر سينه و ارتفاع خشكه ­دارهاي سرپا و در خصوص خشكه­ دارهاي افتاده نيز گونه درختي، قطر مياني و طول آنها ثبت و اندازه­ گيري شد. همچنين به منظور تعيين الگوي مكاني خشكه­ دارها، موقعيت هر يك از خشكه­ دارها با روش فاصله-آزيموت و با استفاده از فاصله­ ياب ليزري به ­دست آمد، سپس با توابع تك متغيره آماره اورينگ (O-ring) بررسي شد. نتايج نشان داد كه فراواني خشكه­ دارها در منطقه مديريت شده بيشتر از منطقه مديريت نشده بود، در حالي كه حجم خشكه­ دارها در منطقه مديريت نشده بيشتر مي ­باشد. بيشترين تعداد در هكتار خشكه ­دارها در منطقه مديريت شده و در طبقه كم قطر بوده و بيشترين حجم خشكه­ دارها مربوط به منطقه مديريت نشده و در طبقه قطور و خيلي قطور مي­ باشد. آماره اورينگ نشان داد كه الگوي پراكنش كل خشكه­ دارها در منطقه مديريت شده و مديريت نشده تصادفي است. با توجه به نتايج پژوهش مي­ توان بيان نمود كه آشفتگي در منطقه مورد بررسي در مقياس كوچك صورت گرفته است. ميزان خشكه­ دار به ويژه در منطقه مديريت شده از شرايط مطلوبي برخوردار نبوده و افزايش آن از جمله الزاماتي است كه با توجه به آشفتگي و الگوي ساختار بايد مدنظر قرار گيرد.

The ecological importance of deadwoods has led to an ever-increasing collection of related information to be taken into account in management plans. Considering the key role of deadwoods in forest ecosystem, the present study investigated some of the most important characteristics of deadwoods, including number, volume and spatial distribution pattern in a natural forest with beech dominance. For this purpose, two managed and unmanaged regions were selected from Gorazbon district of Kheyrudkenar forest in the vicinity of Noshahr as the study area and full calipering inventory of deadwoods was done. Moreover, species, diameter and height of standing deadwoods and in the case of fallen deadwoods, characteristics such as species, median diameter and their length were recorded and measured. In order to study the spatial pattern of the deadwood, the position of each deadwood was obtained by azimuth distance method using a laser distance finder and subsequently analyzed by univariate O-rings statistic functions. The results showed that the frequency of deadwoods were in the managed area more than of the unmanaged area, whereas the volume of deadwoods in unmanaged area was more. The highest number and volume of deadwoods were in low-diameter class of the managed area and in large and very large class of the unmanaged area respectively. The O-ring statistic showed that the spatial pattern of whole deadwoods in the managed and unmanaged area was completely random. Thus it can be stated that disturbances in studied area were in small scale. The amount of deadwood especially in managed area is not enough and its increasing is one of the requirements that with regarding to disturbance and structure pattern should be considered.