نقدي بر ترجمۀ اشعار عربي كتاب شرح مشكلات تاريخ جهانگشاي جويني از احمد خاتمي

تاريخ جهانگشاي جويني نزديك چهارصد بيت عربي دارد و احمد خاتمي تمام آنها را در كتاب شرح مشكلات تاريخ جهانگشاي جويني ترجمه كرده است. ترجمۀ او از اين ابيات در موارد بسياري، نارسا، ناقص و گاهي نيز كاملاً اشتباه است. در اين مقاله، اين اشتباهات به چهار گروهِ اشكالات نحوي، اشكالات صرفي، نارسايي و ابهام، و اشكالات لغوي تقسيم، و با روش تحليلي و توصيفي ابياتي نقد و بررسي شده است كه ذيل هر گروه قرار مي‌گيرد. تلاش شده است با مراجعه به ديوان شاعران و كتابهاي مرجع و فرهنگهاي فارسي و عربي مشخص شود چگونه در هر كدام از اين موارد، مترجم به خطا رفته و سرچشمۀ اين خطا چه بوده است. خطاهاي نحوي و صرفي مترجم اغلب حاصل عدم تشخيص نقش نحوي واژگان و عبارات، عدم تشخيص زمان، ريشه و صيغۀ افعال بوده و نارساييها و ابهام او ناشي از عدم مراجعه به ديوان شاعر، كتابهاي مرجع و فرهنگهاي معتبر است. هر بيت عربي از منبع اصلي آن در ديوان شاعرش يا از كتابهاي مرجع نقل شده و ترجمۀ احمد خاتمي از آن آمده، و پس از نقد و بررسي ترجمۀ او و نشاندادن خطاها و اشكالاتش، ترجمۀ پيشنهادي‌ از بيت ارائه شده است. كوشش شده است ترجمۀ پيشنهادي از اين لغزشها عاري باشد و رساتر و دقيقتر.