پديد آورندگان :
سنايي، ياسر دانشگاه پيام نور تهران جنوب , نجفيان، آرزو دانشگاه پيام نور تهران جنوب , ملايي پاشايي، سيف اله دانشگاه پيام نور تهران جنوب , سنايي، علي دانشگاه كردستان
كليدواژه :
گويش سنجي , تنوع گويشي , اطلس گويشي , تحليل انبوهه , مرز همگويي
چكيده فارسي :
پژوهش حاضر در چهارچوب گويش‌شناسي داده‌بنياد (گويش‌سنجي) و با بهره از تحليل انبوهه‌ي داده‌ها، مي‌كوشد مهمترين گروه‌هاي «مرز همگويي» گويش‌هاي شمال استان ايلام نمايان سازد. جامعه‌ي آماري اين پژوهش، تمامي 16 دهستان از مجموع چهار شهرستان حوزهي شمالي استان ايلام را در برمي‌گيرد. اين پژوهش بر اساس نمونه‌گيري از تمامي روستاهاي بيش از 100 خانوارِ حوزهي پژوهش بوده و بر اين اساس و با توجه به شباهت گويشي، بُعد مسافت، محدوديت‌هاي پژوهش و گويش‌هاي منحصربه‌فرد، از هر روستا يك نمونه گويشي تهيه شده است. ابزار مورد استفاده در اين پژوهش، همان پرسش‌نامه‌ي «طرح ملي اطلس زباني ايران» است. مبناي تحليل اين پژوهش، مجموعاً 117 واژه و عبارت و سه جملهي ساده، مستخرج از پرسشنامه است. روش پژوهش ميداني است. تحليل داده‌هاي گردآوري شده به‌صورت آماري به انجام رسيده است. با بهره گيري از امكانات آماري بسته ي نرم افزاري گويش‌سنجي و نقشه نگاري RuG/L04 پراكندگي مناطق گويشي، توزيع تنوعات آوايي، واژگاني و نحويِ حوزهي پژوهش واكاوي شد. نتايج نشان داد كه سه گروه گويشي عمده‌ي «لكي»، «لري» و «كُردي جنوبي» و مجموعاً شش زيرگروه گويشي در شمال استان ايلام وجود دارد. همچنين از تحليل داده‌ها مشخص شد كه يك گروه «مرز همگويي» برجسته، گونه‌هاي زباني شمال استان ايلام را از هم متمايز مي‌كند؛ مهمترين عناصر اين گروه عبارتند از: دو تناوب برجسته‌ي آوايي (تناوب همخوان /h/ و /x/، و تناوب /ᵻ/ و /jæ/)، هفت تناوب ساختواژي (شامل تلفظ واژه‌‌هاي بچه، پدر‌بزرگ، دختر، تلفظ ضمير مشترك «خودش»، تنوعات تلفظي حرف اضافهي «با/ همراه»، تنوعات تلفظي بن مضارع مصدر «خواستن»، پيشوند استمراري) و يك تناوب نحوي برجسته تحت عنوان (ارگتيو) مي‌باشد.
چكيده لاتين :
Current study aims to sketch an outstanding the Most Important Group of " isogloss boundary " of north regions of Ilam province. Having considered dialect varieties, endangered dialects, geographic distance, research shortcomings, as well as sampling of small villages, the study covers all 16 districts in four regions of Ilam north, namely Ilam, Ivan, Chardavol, and Sirvan. The research dialect sample consists 36 interviews in line with “The National Project of the Linguistic Atlas of Iran” questionnaire, containing 117 lexicon and three sentences. Current fieldwork enjoys aggregate analysis provided by RuG/L04 dialectometry and cartography online software, in order to illustrate the geographic distribution of dialect regions, and spatial distribution of phonetic, lexical, and syntactic varieties. The results showed that there are three major dialect groups, namely Laki, Lori and Southern-kurdish as well as six sub-dialects. The data analysis also revealed that a prominent isogloss boundary' distinguished the linguistic species in the north of Ilam province; the most important elements of this group are: two prominent phonetic alternation (alternation / h / and / x /, and alternation alternatives). / ᵻ / and / jæ /), seven spelling alternation (including pronunciations of baby, grandfather, daughter, "himself", "with ", "want", Continuous prefix) and a prominent syntactic alternation called the (ergative).
