تشخيص و دگرسازي معنايي طبيعت و اشياء در منظومۀ «شيرين و خسرو» هاتفي خبوشاني

personification and Changing the Meaning of Nature and Objects in the Epopee of ‘’Shirin and Khosrow’’ by Hatefi Khabushani

ادبيات در طي قرون جايگاهي براي پردازش خيال شاعرانه و عواطف آميخته با طبيعت و اشياء بوده كه نيل به اين امر نيازمند ابزارهاي بلاغي شبيه‌آفرين همچون جان‌بخشي يا تشخيص بوده است. در اين نوع ادبي شاعر از رهگذر نيروي تخيل به پديده‌هاي طبيعي و اشياء مي‌نگرد. در ميان شاعران ادب فارسي هاتفي خبوشاني، مثنوي‌سراي قرن نهم هجري با به كارگيري تشخيص به تصويرسازي در كلام خود پرداخته است. او در كاربرد تشخيص از تكنيك دگرسازي و استحالۀ معنايي بهره برده و با اين روش درك درون‌گرايانۀ خود از مفاهيم و معاني را محسوس‌تر در اختيار مخاطبش قرار داده است. در اين پژوهش به شيوه توصيفي – تحليلي منظومۀ «شيرين و خسرو» هاتفي از منظر تكنيك‌هاي دگرسازي معنايي در كاربرد تشخيص، بررسي شده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه در اشعار هاتفي سه نوع دگرسازي و استحالۀ معنايي: توصيفي- تشبيهي، تقليدي- تكراري و تعبيري- تفسيري به كار رفته است كه در اين ميان دگرسازي‌هاي تقليدي- تكراري، سطح وسيع‌تري از تشخيص‌هاي موجود در اين منظومه را پوشش داده و زيبايي ادبي ايجاد كرده است.

Literature has offered the best situation to process poetic imagination and emotions mingled with objects and nature within centuries,. For this purpose, rhetoric devices like simile and personification have been required. In this style, the poet considers object and natural phenomena from the power of imagination. One of the Masnavi composers, Hatefi Khabushani, has applied personification to illustrate his speech. He has used changes of meaning and used the extrovert perception to convey the meanings and implications more significantly. The present research has used the analytical descriptive method to scrutinize the epopee of Shirin and Khosrow by the technique of changing the meaning through personification. The research findings indicate that Hatefi has practiced descriptive-simile, imitative-repetitive and the interpretive types of changing the meanings and adulteration in his poems. The changing of meaning in imitative- repetitive has vastly covered the personifications in this epopee and has given a literal magnificence to it. Key words: Hatefi Khabushani, Shirin and Khosrow, imagination, personification, Changes of meaning.