واكاوي علي لايه‌اي رشد جمعيت در ايران و رهيافت‌هاي رسانه‌اي آن

موضوع جمعيت و ابعاد آن، نقطه مركزي هر نظام اجتماعي و رسانه‌اي است. روندها و تغييرات جمعيتي ايران نشان مي‌دهد كه در آينده‌اي نه‌چندان دور، به دليل تخليه جمعيت جوانان به سنين سالمندي، احتمال مواجهه كشور با مشكلات بسيار، دور از انتظار نيست. در پژوهش حاضر، به واكاوي علي لايه‌اي عوامل كليدي، دلايل زمينه‌اي و رهيافت‌هاي مؤثر بر رشد جمعيت و اولويت‌بندي و دسته‌بندي آنها از منظر رسانه پرداخته شده است. اين پژوهش، به لحاظ هدف، كاربردي ـ اكتشافي و نوع روش آن، توصيفي ـ پيمايشي بوده و بر اساس مطالعات جامع، جلسات پنل خبرگي و پرسشنامه‌هاي نيمه‌باز، مبادرت به شناسايي و اولويت‌بندي متغيرهاي مؤثر بر رشد جمعيت جوان و پويا و رهيافت‌هاي رسانه‌اي كرده است. در اين زمينه با كمك ابزارهاي تجزيه‌وتحليل آماري همبستگي پيرسون، واريانس فريدمن و ضريب آلفاي كرونباخ، روابط و كنش عوامل، شناسايي و اولويت‌بندي و پايايي و روايي پرسشنامه از طريق تأييد خبرگان و محاسبه آلفاي كرونباخ (0/801) تضمين شده است. بر اين اساس، رسيدن به نرخ باوري بيش از سطح جانشيني نسلي، مهم‌ترين شاخص راهبردي براي رشد جمعيت جوان و پويا شناخته شده و 10 عامل كليدي «ازدواج نكردن»، «دير ازدواج كردن»، «تأخير در باز ازدواج»، «تمايل نداشتن به فرزندآوري در سطح جانشيني»، «طلاق»، «سقط‌جنين»، «ناباروري»، «الگوي بارداري سلامت»، «مرگ‌وميرهاي زودرس» و «مهاجرت» به همراه 40 دليل زمينه‌اي، داراي بيشترين تأثير دانسته شده است. در نهايت نيز، رهيافت‌هاي رسانه‌اي با شناسايي 13 مخاطب كنشگر مؤثر و 14 محور اقدام و مضامين برنامه‌سازي براي تحقق رشد جمعيت در ايران، شناسايي و تدوين شده است.