اثر كشت مخلوط سه تيپ رشدي لوبيا در سري‌هاي جايگزيني بر شاخص‌هاي رشدي آن‌ها

به‌منظور توليد محصولات سالم تحت شرايط عدم استفاده از نهاده‌هاي شيميايي كه تضمين‌كننده سلامت انسان باشد، كاشت اين گياهان به‌صورت مخلوط بسيار مفيد مي‌باشد. در اين راستا آزمايشي با هدف بررسي اثر تركيب‌هاي مختلف كشت مخلوط بر شاخص‌هاي رشدي، سه تيپ رشدي لوبيا شامل چيتي (Phaseolus vulgaris L.)، چشم‌بلبلي (Vigna unguiculata L.) و قرمز (Phaseolus vulgaris L.) در سري‌هاي جايگزيني، آزمايشي در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با نه تيمار و سه تكرار در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد در سال زراعي 961395 اجرا شد. تيمارهاي كشت مخلوط شامل 75% قرمز+ 25% چيتي، 75% قرمز+ 25% چشم‌بلبلي، 25% قرمز+75% چيتي، 25% قرمز+ 75% چشم‌بلبلي، 75% چيتي+ 25% چشم‌بلبلي و 75% چشم‌بلبلي+ 25% چيتي و كشت خالص هر سه تيپ رشدي بود. صفات مورد مطالعه شامل شاخص سطح برگ، ميزان تجمع ماده خشك، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبي و سرعت آسيميلاسيون خالص بود. نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان شاخص سطح برگ، تجمع ماده خشك و سرعت رشد گياه براي هر سه تيپ رشدي لوبيا از كشت خالص و كمترين ميزان شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشك براي لوبيا قرمز از تيمار 25% قرمز+ 75% چشم‌بلبلي و سرعت رشد گياه از تيمار 25% قرمز+ 75% چيتي مشاهده شد. براي لوبيا چيتي و چشم‌بلبلي هر سه اين شاخص‌ها به‌ترتيب از تيمار 25% چيتي+ 75% چشم‌بلبلي و 75% چيتي+ 25% چشم‌بلبلي به‌دست آمد. بيشترين سرعت رشد نسبي لوبيا قرمز (0.21 گرم بر گرم در روز)، چيتي (0.18 گرم بر گرم در روز) و چشم‌بلبلي (0.22 گرم بر گرم در روز) به‌ترتيب در تيمارهاي 75% چيتي+ 25% قرمز، كشت خالص و 75% چشم‌بلبلي+25% چيتي ثبت شد همچنين بيشترين سرعت آسيميلاسيون خالص (41 گرم بر متر مربع برگ در روز) در لوبيا قرمز از كشت خالص، براي چيتي نيز بيشترين (14گرم بر متر مربع برگ در روز) مقدار آن در تيمار 25% قرمز+ 75% چيتي و براي لوبيا چشم‌بلبلي (52 گرم بر متر مربع برگ در روز) از تيمار مخلوط 75% قرمز+ 25% چشم‌بلبلي به‌دست آمد. به‌طور كلي، تيمارهاي كشت مخلوط موجب بهبود برخي از شاخص‌هاي مورد مطالعه براي گياهان مورد برسي شدند و البته تراكم بيشتر كشت خالص موجب بهبود برخي شاخص‌هاي مانند سطح برگ و ماده خشك مربوط به هر سه تيپ‌ رشدي مختلف شد.