بررسي رابطۀ بين مهارت‌هاي سايبري و ميزان بزه‌ديدگي سايبري

زمينه و هدف: رشد به‌كارگيري ابزارهاي فناوري در جامعه، دامنه‌هاي مجرمانۀ جديدي را براي بزهكاران سايبري فراهم آورده است تا در يك محيط واحد به هر نوع آماج مجرمانه‌اي دسترسي داشته باشند كه بدين طريق، عده‌اي بزه‌‌ديدۀ اين مجرمان خواهند شد. لذا هدف اصلي اين پژوهش، بررسي رابطۀ مهارت‌هاي سايبري و ميزان بزه‌ديدگي سايبري و در نهايت شناسايي راهكارهايي براي توسعۀ اين مهارت ها بوده است. روش: در پژوهش حاضر، از روش آميختۀ متوالي بهره گرفته شده است. در مرحلۀ اول، از روش كمي پيمايش و ابزار پرسشنامه استفاده شده و داده‌هاي حاصل از اين مرحله با روش مدل‌سازي معادلات ساختاري مورد تحليل قرار گرفته است. جامعۀ آماري مرحلۀ اول، كاربران فضاي مجازي در استان قم و شيوۀ نمونه‌گيري غيرتصادفي در دسترس بوده است كه به‌منظور ارزيابي روايي از روايي محتوا و سازه و به منظور ارزيابي پايايي از آلفاي كرونباخ بهره گرفته ‌شده است در مرحله دوم، از روش كيفي و ابزار مصاحبه و از شيوۀ تحليل مضمون براي تحليل داده‌ها به‌منظور شناسايي راهكارها استفاده شده است. جامعۀ آماري مرحلۀ دوم، خبرگان حوزۀ پژوهش و شيوۀ نمونه‌گيري شيوۀ قضاوتي بوده است كه به‌منظور ارزيابي پايايي مصاحبه‌ها، از روش توافق دو كدگذار استفاده شده است. يافته‌ها: نتايج حاكي از تأثير منفي مهارت سايبري بر ميزان بزه‌ديدگي سايبري است. مهارت پايه ‌اي، مهارت حل مسئله و مهارت ايمني/قانوني بودن داراي تأثير منفي و معناداري بر ميزان بزه‌ديدگي سايبري است، اما مهارت‌هاي ارتباطي، اطلاعاتي و تبادلي تأثير معناداري بر ميزان بزه‌ديدگي ندارند. در مرحلۀ دوم نيز راهكارهاي توسعۀ مهارت ‌هاي سايبري متناسب با سه محيط خانواده، مدرسه و دولت/جامعه شناسايي شده است. نتيجه‌گيري: با افزايش مهارت ‌هاي سايبري، ميزان بزه‌ديدگي سايبري كاهش مي يابد و خانواده، مدرسه و جامعه/دولت نقش ‌هاي كليدي در توسعۀ مهارت ‌هاي سايبري ايفا مي ‌كنند. نتايج پژوهش نوآوري تئوريك به همراه دارد و به تصميم‌گيرندگان به درك چگونگي توسعۀ فضاي سايبري ايمن ‌تر ياري مي‌ رساند.