نقد جامعه‌شناختي رمان «زمستان 62» اثر اسماعيل فصيح با رويكرد ساخت‌گرايي تكويني

اين مقاله به بررسي رمان «زمستان ۶۲» اثر اسماعيل فصيح با استفاده از رويكرد ساخت‌گرايي تكويني لوسين گلدمن مي پردازد. با توجه به فرضيۀ بنيادي ساخت‌گرايي تكويني، خصلت جمعي آفرينش هاي ادبي حاصل آن است كه ساختارهاي اين آثار با ساختارهاي ذهني برخي گروه‌هاي اجتماعي همخوان‌اند؛ بر اين اساس، اين پژوهش به اين پرسش اصلي پاسخ مي گويد كه ساختارهاي سياسي، اجتماعي و فرهنگي جامعۀ ايران در دهۀ 60 در شكل‌گيري ساختارهاي ذهني نويسنده و پيدايش اين رمان چه تأثيري گذاشته و چه پيوند و رابطه‌اي ميان ساختارهاي جامعه با ساختار رمان وجود دارد. يافته ها نشان مي دهد كه اين رمان يك اثر كاملاً اجتماعي و محصول ذهنيت و تفكر ايدئولوژيك نويسنده‌اي از طبقۀ متوسط شهري و تحصيل‌كردۀ آمريكا است كه بنابر جهان‌بيني و خاستگاه اجتماعي خود بر كاركردهاي منفي جنگ تأكيد دارد. او با قرار دادن راوي در صحنه‌هاي جنگ، ديدگاه‌هاي طبقۀ خود را دربارۀ مسائل اجتماعي و سياسي آن دوره از تاريخ ايران منعكس كرده است. رمان زمستان ۶۲ براساس تضادها شكل گرفته است. فصيح با در نظر گرفتن يكي از مهم‌ترين مضمون‌هاي اجتماعي؛ يعني جنگ، ساختاربندي حاكم بر جامعۀ يك دوره در ايران را به نمايش گذاشته است.