همگرايي و واگرايي پارادايمي احزاب و فعالان حزبي (مطالعه موردي حزب كارگزاران، موتلفه اسلامي، روحانيت مبارز)

در حال حاضر يكي از اركان توانمندي نظام سياسي يك كشور وجود احزاب در عرصه سياست است. احزاب به خصوص در كشورهاي توسعه يافته تا كنون  به خوبي عمل نموده اند؛ زيرا نوعي همگرايي بين جهان بيني سياسي حزب و فعالان حزبي دراين جوامع وجود دارد كه فرايند توسعه سياسي را هموارتر مي كند. لذا پژوهش حاضر تلاشي به منظور تحليل و مقايسه مباني فكري و پارادايمي احزاب با مصاحبه هاي  فعالان سه حزب مطرح بعد از انقلاب (موتلفه اسلامي، روحانيت مبارز، كارگزارن) است. جامعه آماري پژوهش تمام احزاب ثبت شده در وزارت كشورتا سال 97 مي‌باشد كه سه حزب طبق نظرنخبگان انتخاب گرديده اند. روش بررسي ، تحليل محتواي كيفي با رويكرد جهت دار (تلخيصي) است كه از نرم افزار maxqda 12(2018)  براي تحليل استفاده شده است. نتايج نشان مي دهد كه مرامنامه هاي احزاب با مفاهيم مستخرج از مصاحبه ها فعالان حزب همراستا نيست و علاوه بر آن شاهد خلط پارادايمي گسترده اي در مرامنامه و مصاحبه فعالان حزبي هستيم كه هيچ كدام از احزاب مباني فكري و پارادايمي مشخصي استفاده ننموده اند. مفاهيم مستخرج از سه حزب مورد بررسي حزب كارگزاران در مرامنامه بيشتر بر رويكرد اثباتي تاكيد دارد؛ اما در مصاحبه با فعالان حزبي كارگزاران سهم رويكرد تفسيري بيشتر است.در حزب موتلفه اسلامي شرايط برعكس حزب كارگزاران است؛ سهم پارادايم اثباتي در مرام نامه كمتر از مصاحبه است.در تشكل روحانيت مبارز[1] نيز سهم تفسيري در مرامنامه برعكس مصاحبه هاي صورت گرفته است. همچنين در احزاب و تشكلات مورد بررسي هر سه احزاب از تركيبي از پارادايم هاي موجود استفاده كرده اند و هيچ يك به صورت مشخص و شفاف از يك پارادايم بهره نبرده اند؛ خلط پارادايمي در مصاحبه و مرامنامه‌هاي احزاب وجود دارد. البته مباني فكري استفاده شده در احزاب  داخلي بيشتر داراي رويكردي سكولار هستند كه با مفاهيم مدعي نظام اسلامي واهداف فكري و عملي  انقلاب اسلامي سازگار نيست [1] . تشكل سياسي روحانيت مبارز با توجه به ويژگي‌هايي كه نخبگان سياسي پيرامون حزب بودن مدنظر دارند؛ مي‌تواند جز احزاب قرار گيرد زيرا مختصات حزب بودن را دارا مي‌باشد اما خود تشكل روحانيت مبارز با وجود تاثير‌گذاري سياسي در سطوح كلان و دارا بودن مختصات حزبي اقدامي جهت ثبت شدن در قالب حزب در وزارت كشور ندارد.