عصيان زبردست‌خان چاپش‌لو در اواخر دورۀ قاجار در شمال خراسان: علل و پيامدها

هدف: علل داخلي و خارجي طغيان زبردست‌خان چاپش‌لو از خان‌هاي درگز را در سال‌هاي پاياني دهۀ 1290ش بررسي مي‌كند و تبعات آن را از زواياي سياسي، نظامي، اجتماعي و اقتصادي وامي‌كاود. روش/ رويكرد پژوهش: داده‌ها عمدتاً با تكيه بر اسناد مراكز آرشيوي، و منابع كتابخانه‌اي گردآوري شده‌است. يافته‌ها و نتيجه‌گيري: بي‌ثباتي سياسي و فقدان حكومت مركزي مقتدر و بافت فرهنگي و ساخت اجتماعي اقتصادي منطقۀ درگز عوامل داخلي و تكاپوهاي پنهاني انگليسي‌ها و حمايت تلويحي شوروي عناصر خارجي طغيان بودند پيامدهاي اين شورش عبارت بود از چالش ديپلماتيك دولت ايران با شوروي براي استرداد زبردست‌خان، تشديدِ ناامني و وحشت‌زدگي اهالي منطقه و بروز شكاف اجتماعي و آسيب به اموال و عايدات دولتي و دارايي‌هاي خصوصي.