ارائه مدل بومي اجراي سياست‌هاي پيشگيري و كنترل آلودگي هوا در ايران (مورد مطالعه: شهر تهران)

سياستگذاري براي كنترل آلودگي هوا در كشور با تصويب قانون نحوه جلوگيري از آلودگي هوا در سال 1374 ابعاد جديدي به خود گرفت و از آن سال تا‌كنون اقدامات مختلفي در راستاي اجراي سياست‌هاي كنترل آلودگي هوا در كشور انجام شده، اما همچنان نتايج مطلوبي حاصل نشده است. هدف از پژوهش حاضر طراحي الگوي بومي اجراي سياست‌هاي پيشگيري و كنترل آلودگي هوا در ايران با استفاده از روش تحقيق آميخته است. ازاين‌رو ابتدا در بخش كيفي پژوهش با استفاده از ابزار بررسي اسناد و مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختاريافته عميق، اطلاعات لازم جمع‌آوري و با هدف استخراج عناصر و اجزاي مدل، اين اطلاعات بر‌اساس روش تحليل مضمون در سه سطح توصيفي، تفسيري و كلان كد‌گذاري، طبقه‌بندي و تجزيه‌و‌تحليل شد. جامعه تحقيق شامل تمامي مستندات و گزارش‌هاي رسمي (قوانين، مقررات، گزارش‌هاي اجرا و آسيب‌شناسي و گزارش‌هاي پشتيبان) و خبرگان مسلط به مباحث سياستگذاري و نيز آلودگي هوا اعم از سياستگذاران، مجريان و نخبگان دانشگاهي مي‌شود. تحليل داده‌هاي كيفي در فرايند كدگذاري منجر به ظهور 90 شاخص، 23 مؤلفه و 7 بُعد اصلي و ارائه شبكه مضامين و در نهايت مدل بومي اجراي سياست‌هاي پيشگيري و كنترل آلودگي هوا (پكاه) در ايران شد. در بخش كمّي پژوهش نيز ابعاد مدل با استفاده از روش تحليل سلسله‌‌مراتبي و بر‌اساس نظر نخبگان متخصص امر، اولويت‌بندي شده و ضرايب اهميت هر يك از آنها به اين شرح استخراج شد: «سياستگذاري، 0.27»، «برنامه‌ريزي و بسيج منابع، 0.2»، «مديريت و شبكه اجرا، 0.19»، «نظارت و ارزيابي، 0.13»، «ظرفيت‌هاي بومي، 0.09»، «ذي‌نفعان و گروه‌هاي هدف، 0.08» و «عوامل زمينه‌اي، 0.06».