سلامت معنوي؛ رويكردي مبتني‌بر آموزه‌هاي اسلامي

Mental Health; An Approach Based on Islamic Teachings

هدف اين پژوهش ارائۀ رويكردي مبتني‌بر آموزه‌هاي اسلامي براي بررسي و مطالعۀ سلامت معنوي است؛ به‌گونه‌اي ‌كه زمينۀ نظريۀ‌ الگوي سلامت معنوي برمبناي انديشۀ‌ اسلامي فراهم شود. روش تحقيق توصيفي‌ـ‌‌تحليلي است كه ابتدا به شناسايي مفاهيم اساسي مرتبط با سلامت معنوي پرداخته، سپس ارتباط اين مفاهيم با يكديگر در چهارچوبي منطقي بررسي شده است و در ادامه به ابعاد سلامت در قالب چند مدل اشاره شده است. همچنين، به ابزارهاي سنجش سلامت معنوي و رويكردهاي اساسي سلامت معنوي اشاره شده و ديدگاه اسلام دربارۀ سلامت معنوي براساس مباني معرفت‌شناختي، هستي‌شناختي، الهياتي، انسان‌شناختي و ارزش‌شناختي بيان شده است و تعريفي از سلامت معنوي براساس اين ديدگاه و نيز ويژگي‌هاي آن ارائه شده است. بنابر مباني يادشده در ديدگاه اسلام، به الگويي دست پيدا كرديم كه مي‌تواند براي ساخت سازه‌اي در راستاي سنجش سلامت معنوي فردي و اجتماعي، به‌ويژه در جامعۀ اسلامي، در جهت ارتقاي سلامت معنوي به‌كار گرفته شود. بدين منظور مي‌توان مؤلفه‌هاي اين سازه را براساس بينش‌ها، گرايش‌ها و رفتارهاي فرد در ساحت‌هاي چهارگانۀ الهي، فردي، اجتماعي و طبيعي طراحي كرد.

The purpose of this study is to provide an approach based on Islamic teachings to study spiritual health; In such a way as to provide the ground for the theory of the model of spiritual health based on Islamic thought. The research method is descriptive-analytical, which first identifies the basic concepts related to spiritual health, then the relationship between these concepts with each other in a logical framework and then the dimensions of health in the form of several models are mentioned. Also, the tools for measuring spiritual health and basic approaches to spiritual health are mentioned and the Islamic view of spiritual health is based on epistemological, ontological, theological, anthropological and arithmetic principles and a definition of spiritual health based on this view and its characteristics is provided. According to the mentioned principles in the view of Islam, we have achieved a model that can be used to build structures to measure individual and social spiritual health, especially in Islamic society, to promote spiritual health. For this purpose, the components of this structure can be designed based on the insights, tendencies and behaviors of the individual in the four areas of divine, individual, social and natural.