تعامل خوانش ماضي نقلي با گونۀ رويداد افعال ساده در زبان فارسي

ساخت «ماضي نقلي» تحت تأثير عواملي چون معناي فعل، موضوع‌ها، قيدها و ساير عناصر بافت زباني و موقعيت، خوانش‌هاي متفاوتي مي‌گيرد. اين مقاله مطالعه‌اي معناشناختي است كه صرفاً بر بحث تأثيرات معناي رويداديِ افعال ساده (غيرپيشوندي و غيرمركب) بر خوانش ماضي نقلي تمركز كرده و تلاش كرده است تعامل اين دو مقولۀ معنايي را با تكيه بر داده‌هاي يك نمونه‌گيريِ پيكره‌بنياد بررسي كند. داده‌هاي اصليِ پژوهش، از پيكرۀ بي‌جن‌خان و همكاران (2011) نمونه‌گيري شده و در مواردي داده‌هاي حاصل از جستجوي كتابخانۀ گوگل نيز در نظر گرفته شده است. همچنين، تعيين گونۀ رويداد فعل، در چارچوب طبقه‌بندي وندلر (1957) انجام گرفته و خوانش‌هاي ماضي نقلي نيز بر اساس فهرست كامري (1976) بررسي شده است. نتايج بررسي‌ها نشان مي‌دهد افعال ايستا عمدتاً خوانش نتيجه‌اي و وجودي دارند، افعال فعاليت اصولاً خوانش وجودي دارند، و افعال حصولي و تحققي خوانش پيش‌فرضِ نتيجه‌اي دارند. ساير خوانش‌ها در هر گونۀ رويداد، يا كاربرد كمتري دارند (مانند خوانش همگاني در بعضي افعال ايستا)، يا تحت تأثير عوامل بافتي به وجود مي‌آيند (مانند خوانش وجودي در افعال حصولي و تحققي كه حاصل لغو وضعيت نتيجه توسط معناي فعل يا قيدهاست). همچنين بر اساس يافته‌هاي پژوهش حاضر، هيچ سهمي در بين خوانش‌هاي پيش‌فرض (در غياب بعضي قيدها و عناصر بافتي و موقعيتي) به خوانش خبر داغ اختصاص ندارد. اين نتيجه‌گيري در خصوص انحصار خوانش‌هاي اصلي به نتيجه‌اي و وجودي و همگاني، تأييدي بر رويكرد پانچوا (2003) است.