زيركشت ارزيابي پيامدهاي اقتصادي اثرات توسعه سطح زعفران در الگوي زراعي دشت قزوين

طي سال‌هاي اخير، درآمد نسبتاً خوب، دوره كوتاه‌مدت كشت و نيازآبي محدود زعفران، كشاورزان دشت قزوين را بر آن داشته تا در اراضي مستعد خود به كشت اين محصول روي آورند. بدين منظور، در اين تحقيق اثرات افزايش سطح زيركشت زعفران بر الگوي كشت، ميزان مصرف نهاده‌ها و سود ناخالص كشاورزان دشت قزوين تحليل و ارزيابي شد. براي تحقق اين هدف، از مدل برنامه‌ريزي رياضي مثبت (PMP) و رهيافت تابع توليد با كشش جانشيني ثابت (CES) استفاده شد. داده‌هاي موردنياز مربوط به سال 93-1392 بود كه با تكميل پرسشنامه‌ از 127 كشاورز نمونه جمع‌آوري شد. نتايج نشان داد كه با ورود زعفران به الگوي فعلي مزارع نماينده، الگوي زراعي در جهت كاهش سطح زيركشت محصولات با هزينه توليد بيشتر و نيازآبي بالاتر مانند ذرت دانه‌اي، چغندرقند و كلزا در سطح مزارع كوچك (از 1.78 تا 13.9 درصد)، متوسط (از 4.92 تا 14.1 درصد) و بزرگ (از 7.05 تا 16.4 درصد) تغيير مي‌كند. در اين بين، كشاورزان با مزارع بزرگ بيشترين تغييرات را در الگوي كشت فعلي تجربه مي‌كنند.همچنين، نتايج نشان داد كه كاهش آب مصرفي به مقدار 2194، 6023 و 12734 مترمكعب و افزايش سود ناخالص كشاورزان به مقدار 15470، 33447 و 52484 هزار ريال از مهمترين اثرات افزايش سطح زيركشت زعفران در الگوي كشت مزارع نماينده كوچك، متوسط و بزرگ است. كاهش مقدار مصارف نهاده هاي سرمايه(257، 589 و 7/54 درصد) و ماشين آلات(4/66، 6/94 و 8/67 درصد) و افزايش بكارگيري نيروي كار(3/97،4/58 و 6/62درصد) نسبت به شرايط سال پايه از ديگر پيامدهاي توسعه سطح زيركشت زعفران در الگوي مزارع نماينده كوچك، متوسط و بزرگ است. در پايان، پيشنهاد مي شود كه زعفران به عنوان يك محصول جايگزين براي محصولات با نيازآبي و نهاده هاي مصرفي بالا در الگوي كشت دشت قزوين مورد بهره برداري قرارگيرد و به صورت همزمان سياست هاي افزايش عملكرد در هكتار گندم )براي رفع مسأله خودكفايي اين محصول( با توسعه سطح زيركشت زعفران در منطقه به كارگرفته شوند.