اثر زادمايه‌هاي جامد انتروباكتركلوآسه بر عملكرد دانه و روغن كلزا

اهداف تحقيق: اهداف اين آزمايش شامل تعيين زادمايه جامد مناسب از نظر زنده‌ماني باكتري، بهبود رشد، درصد روغن كلزا و همچنين تعيين مقدار روغن و نوع اسيدهاي چرب كلزا در تيمارهاي مختلف مي باشد.   مواد و روش: بر همين اساس اين آزمايش به بررسي اثر چندين تركيب زادمايه جامد از باكتريEnterobacter cloacae S163  بر گياه كلزا (Brassica napus L.) رقم هايولا 308 پرداخته است. زادمايه جامد اين باكتري در حضور حامل هاي مختلف شامل باگاس، پيت، هيدروچار، بايوچار، خاك‌اره و پرليت به‌صورت منفرد و مخلوط آن‌ها با پرليت (به جز پيت) با نسبت وزني (1:1) تهيه شد و جمعيت اين باكتري بعد از گذشت شش ماه شمارش شد، سپس اثر‌بخشي زادمايه كودهاي زيستي از طريق مايه‌زني بر گياه كلزا بررسي شد. آزمايش به‌صورت طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در شرايط گلخانه‌اي با در نظر گرفتن 10 تيمار مربوط به حامل جامد، يك تيمار شاهد (بدون كود و بدون باكتري)، تيمارهاي كود شيميايي 100 درصد و 70 درصد NPK انجام شد. در طول دوره رشد، رطوبت گلدان‌ها از طريق توزين در يك دامنه رطوبتي (FC 0.8 – 0.7) نگهداري شدند. در طول دوره رشد شاخص كلروفيل برگ اندازه گيري شد و بعد از اتمام دوره رشد، گياهان از محل طوقه برداشت شد و وزن خورجين در بوته، تعداد دانه در بوته، ارتفاع بوته، قطر طوقه، حجم ريشه در بوته، وزن تر و خشك شاخساره، ريشه و دانه، وزن تر و خشك كل، عملكرد دانه در بوته، ميزان روغن  با دستگاه سوكسله و درصد اسيد چرب با كروماتوگرافي گازي اندازه‌گيري شد.   يافته ها: يافته هاي اين تحقيق نشان داد كه اثر باكتريEnterobacter cloacae در قالب فرمولاسيون ده‌گانه سبب افزايش تعداد دانه در بوته، ارتفاع بوته، قطر طوقه، شاخص كلروفيل، حجم ريشه، وزن تر و خشك شاخساره، ريشه و دانه، وزن تر و خشك كل، عملكرد دانه و وزن خورجين شد. اثر تلقيح زادمايه‌هاي جامد انتروباكتربر وزن هزار دانه معني‌دار نشد. نتايج مربوط به درصد روغن و اسيد چرب نشان داد كه به جز دو تيمار پيت و بايوچار كه نسبت به شاهد كاهش درصد روغن داشتند، بقيه تيمارها افزايش درصد روغن را نشان دادند و در ارتباط با اسيد چرب، تيمار باگاسپرليت سبب افزايش درصد اسيداولئيك و افزايش كيفيت روغن گرديد.   نتيجه گيري: براساس يافته هاي حاصل از آزمايش، استفاده از انتروباكتر در قالب حامل هاي جامد سبب بهبود بسياري از ويژگي هاي زراعي، افزايش درصد روغن و اسيد چرب گياه كلزا شد. اما براي تأييد نهايي كارايي اين تحقيق بهتر است كه علاوه‌بر آزمايش‌هاي درون شيشه اي و گلخانه اي، اثر بخشي آنها در شرايط مزرعه اي با ميزبان هاي متفاوت هم مورد آزمايش قرار گيرد. با توجه به نتايج به دست آمده از ميان حامل هاي استفاده شده، حامل هاي هيدروچار، بايوچارپرليت و باگاسپرليت نتايج بهتري نشان دادند و  توصيه مي شوند.