سنجش تاب‌آوري باغات شهر يزد

طي دهه هاي گذشته رشد و گسترش افقي شهرها، انضمام محدوده هاي روستاييباغي به محدوده شهر مادر را در پي داشته‌است، به‌ويژه در اقليم گرم‌وخشك ايران به‌واسطه شبكه آبيِ مشتركِ محدود (قنات) و نزديكي سكونتگاه‌هاي پيرامون اين شبكه به همديگر، پديده مذكور شدت بيشتري داشته و موجب تخريب باغ هاي اين بافت هاي شهري روستابنيان شده‌است. اين پژوهش در پي سنجش تاب‌آوري باغ هاي شهري در اقليم گرم‌وخشك ايران با مدلي علمي، جامع و مكان مند بوده و الگوي مفهومي مدل ساخته شده، حاصل از ادبيات نظري مبتني بر مفاهيم »تاب‌آوري «، »باغ « و »توسعه « است. همچنين از چارچوب‌هاي نظري، روش‌ها و تكنيك‌هاي مبحث تاب‌آوري شاخص‌هاي متناسب با تاب‌آوري باغ‌ها احصا شده و تحت عنوان چارچوب مطالعاتي تاب‌آوري باغ‌ها تدوين مي شود. اين چارچوب داراي ابعاد پنج‌گانه‌ي، اكولوژيكي، اجتماعي و فرهنگي، اقتصادي، كالبدي و نهادي است كه ضمن گونه‌شناسي باغات موجود براساس چهارچوب مفهومي مذكور؛ براي تعيين ضريب اهميت لايه‌ها از نرم‌افزار super decision استفاده كرده و حاصل نمره‌دهي اوليه گروه دلفي بر مبناي مقايسه دودويي توماس ال ساعتي؛ داده‌هاي ورودي نرم‌افزار براي تعيين وزن لايه‌ها است. در ادامه با تحليل‌هاي مكاني در نرم‌افزار ArcGIS و انجام آزمون F بر روي نتايج در نرم‌افزار SPSS به تحليل داده‌هاي حاصل به‌منظور سنجش ميزان تاب‌آوري باغات پرداخته و ميزان تاب‌آوري پلاك هاي باغي مشخص مي شود. كل اين فرآيند از شناخت تا تحليل داده‌ها و درنهايت مشخص نمودن ميزان تاب‌آوري و نحوه اولويت‌بندي باغات تحت قالب يك مدل براي سنجش تاب‌آوري باغات صورت‌بندي مي‌گردد. مدل تدوين‌شده داراي سه قابليت عمده است، در وهله اول توانايي سنجش ميزان تاب‌آوري باغات از تمامي جنبه‌هاي اثرگذار بر باغات را دارد و سپس بر مبناي اين سنجش مي‌توان به اولويت‌بندي باغات براساس تاب‌آوري پرداخت و تمامي اين اطلاعات را به‌صورت مكان‌مند ارائه كرد. اين مدل بر روي باغات شهر يزد به‌عنوان مورد پژوهي پياده و ميزان تاب‌آوري باغات هر يك از محلات و مناطق دربرگيرنده باغ هاي شهر يزد تعيين و بر مبناي آن اولويت بندي مي شود.