ارزيابي معيار عدالت فضايي در توزيع مكاني خدمات درماني-بهداشتي شهرهاي ايراني-اسلامي؛ مطالعه موردي اروميه

اهداف: پژوهش حاضر با هدف ارزيابي نحوه توزيع مكاني خدمات درماني، ميزان دسترسي شهروندان و گروه‌هاي آسيب‌پذير به خدمات درماني را به‌صورت مطالعه موردي در شهر اروميه مورد بررسي قرار مي‌دهد. روش‌شناسي: پژوهش توصيفي-تحليلي حاضر در سال ۱۳۹۹ در شهر اروميه انجام شد. داده‌هاي مورد نياز، از آخرين آمار مربوط به سرشماري سال ۱۳۹۵ و اطلاعات كاربري‌هاي برداشت‌شده توسط معاونت شهرسازي و معماري شهرداري اروميه در سال ۱۳۹۹ به‌دست آمد و نابرابري‌ها در دسترسي شهروندان و گروه‌هاي آسيب‌پذير به خدمات درماني با استفاده از تكنيك ماباك مورد تحليل قرار گرفت. از نرم‌افزار ArcGIS ۱۰.۳ استفاده شد. يافته‌ها: حدود ۳۴% جمعيت شهر اروميه، تحت پوشش خدمات درماني مقياس محله‌اي قرار نداشتند و همچنين حدود يك‌چهارم جمعيت، تحت پوشش خدمات درماني مقياس شهري نبودند. در مجموع از بين گروه‌هاي در معرض آسيب، به ترتيب سالمندان، مهاجران و بيكاران داراي بهترين ميزان دسترسي به خدمات درماني بودند و همچنين كودكان، بي‌سوادان و زنان داراي وضعيت نامناسب‌تري نسبت به ساير گروه‌ها بودند. همچنين نواحي مركزي و قديمي اروميه در سطح برخوردار هم به‌لحاظ دسترسي كل ساكنين و هم گروه‌هاي آسيب‌پذير به خدمات درماني قرار دارد و سطح برخورداري ساكنين نواحي حاشيه‌نشين به خدمات درماني كه غالباً در منطقه ۲ سكونت دارند، از ساكنين مرفه‌ترين نواحي كه غالباً در منطقه ۱ سكونت دارند، بهتر بود. نتيجه‌گيري: خدمات درماني بايد به‌گونه‌اي در اروميه واقع شوند كه تمام شهروندان به‌ويژه گروه‌هاي آسيب‌پذير به‌راحتي بتوانند از آنها استفاده كنند. در نتيجه براي افزايش ميزان دسترسي شهروندان و گروه‌هاي آسيب‌پذير به خدمات درماني-بهداشتي، توجه به توزيع مناسب اين خدمات در همه جاي شهر و نيز در ارتباط با توزيع جمعيت و تراكم آن ضروري به‌نظر مي‌رسد.