حكمراني اخلاقي در بخش عمومي از ديدگاه نهج‌البلاغه

زمينه و هدف: حكم‌راني در هر جامعه با نظام ارزش‌ها آن جامعه پيوندي ناگسستني دارد. ارزش‌ها، هويت دولت را در عرصه عمل و خط‌مشي گذاري تعيين مي‌بخشند، از اين‌رو فهم ارزش‌هاي براي حكم‌رانان امري حساس و در عين‌حال پيچيده است. يكي از منابع مهم براي استخراج ارزش‌ها در جامعه ما، متون ديني و سيره پيامبر (ص) و اهل ‌بيت ايشان است. هدف ما در اين جستار شناخت ارزش‌هاي اخلاقي حكم‌راني در بخش عمومي از ديدگاه نهج‌البلاغه است. روش‌شناسي: اين پژوهش كيفي و از رويكرد حكمياجتهادي استفاده‌شده است. داده‌ها با كدگذاري از متن كتاب نهج‌البلاغه استخراج و در قالب جدول مضامين ارائه‌شده است و هم‌چنين براي اعتباريابي مضامين كشف‌شده از روش ژرف‌كاوي متن‌محور (مقابله و مقايسه مضامين با متون) بهره گرفته‌شده است. يافته‌ها: حكم‌رانان با شناخت ماهيت مشاغل و شاغلين حوزه عمومي مي‌توانند با بهره‌گيري از آموزه‌اي اخلاقي علوي در بحث حكم‌راني، به پيگيري اهداف حاكميتي بپردازند و با معيار قرار دادن شاخص‌هاي نظير عدالت‌گستري، كسب رضايت عمومي، گرايش مشفقانه به عموم مردم، اصلاح روابط عمومي و از بين بردن كينه‌هاي و عقده‌هاي اجتماعي؛ به تحقق رسالت آرمان‌شهر علوي مدد رسانند. نتايج: نقش كارگزاران خدمات عمومي در سعادت و شقاوت يك تمدن بسيار مهم است و چنان‌چه اين كارگزاران به‌درستي از بُعد اخلاقي تربيت‌نشده باشند آثار و پيامدهاي مخربي را به جامعه تحميل مي‌كنند. در اين پژوهش اخلاق محور و هسته اصلي ساخت انسان اداري و سازماني از نظر امام علي (ع) بيان‌شده است و نظام حكم‌راني علوي اصالت را به ارزش‌هاي اخلاقي مي‌دهد و ساختارها و فرايندها اداري تابع اخلاق مي‌باشند تا فرهنگ بوروكراتيك و سازماني تهي از معنا و ارزش‌هاي اصيل انساني.