ارائه الگوي پيشنهادي براي سياست هاي تسهيلگر علم آزاد در ايران

علم آزاد بستر و سازو‌كاري است كه علم يا دستاوردهاي علمي از ابتدا تا انتها به‌صورت شفاف مديريت شوند و در دسترس همه اقشار جامعه قرار گيرند. اين مفهوم مؤلفه بسياري از داده پژوهشي آزاد، ارتباطات علمي آزاد، و دسترسي آزاد را پوشش مي‌دهد و با توجه به اهميت آن، كشورهاي متعددي بر اساس ظرفيت‌هاي خود سياست‌هايي را اتخاذ كرده‌اند تا بستري مناسب براي آزاد بودن علم فراهم شود. از اين ‌رو، هدف اين پژوهش ارائه الگويي براي سياست‌هاي تسهيلگر علم آزاد در ايران است كه با رويكردي كيفي و بر اساس گروه‌هاي كانوني متشكل از پژوهشگران و متخصصان مرتبط با علم آزاد انجام شد. يافته‌ها نشان داد كه با توجه به شرايط و زيست‌بوم كشور شايسته است سياست‌هاي تسهيلگر علم آزاد حول پنج مقوله اصلي شناسايي ماهيت علم، رفع موانع، تفكيك حيطه (مؤلفه‌)هاي علم آزاد‌، انگيزه‌بخشي، و تفكيك سطوح اجراي علم آزاد تدوين شوند. سپس، الگوي پيشنهادي اين سياست‌ها بر پايه مدل تحليلي استپ(وي) با توجه به شش ساحتِ محيطي، فناوري، اجتماعي (فرهنگي)، اقتصادي، سياسي (حقوقي)، و ارزش به همراه توصيه‌هاي سياستي ارائه شد. توجه به همگاني‌‌شدن علم و برقراري تسهيلاتي كه بتواند در تمامي چرخه علم بستر شفافيت و آزاد بودن را تأمين كند، بسيار اهميت دارد و شايسته است اين مهم در سياست‌هاي علم، فناوري، و نوآوري منعكس شود تا بتواند زيست‌بوم علم، فناوري، و نوآوري در ايران را به‌درستي هدايت نمايد.