كاركرد معيارهاي نشانه‌اي، ساختاري، ارزشي و نقشي در تحليل فرايند زايشي معنا و دلالت‌پردازي در نظام نشانه‌اي زباني و ادبي

نشانه-معناشناسي، حوزۀ مطالعاتي جديدي است در زمينۀ تبيين كاركرد لايه‌هاي زيرين نشانه‌هاو دست يافتن به روابط متقابل نشانه‌ها و دستاورد آن، چگونگي ظهور معناست. بر اين اساس، به چارچوبي در حوزۀ نشانه -معناشناسي نيازمنديم تا بتوانيم به فرايند زايشي معنا در متن ادبي دست يابيم. به رغم تمايز دو ديدگاه در زمينۀ «تعيّن معنا» بر پايۀ نظريۀ نشانه‌شناسي سوسور و «عدم تعيّن معنا»، بر پايۀ باور به لايه‌هاي تاريك و رازناكيِ متن ، بر اساس دو نظريۀ نشانه‌شناسي ساختارگراي سوسوري و پيرسي و شالوده‌شكني پساساختارگراي بارتي و دريدايي، مي‌توان معيارهايي در فهم متن ادبي، چگونگي ظهور معنا و سنجه‌هايي در تبيين ساختارهاي زباني متن و نشانه‌هاي ادبي و تمايز بين دلالت «لفظ» بر معنا در «اثر زباني»  و دلالت «نشانه» بر معنا در «اثر ادبي» و دو نظام نشانه‌اي زباني و ادبي ارائه كرد. به كمك پيوند بين نشانه و معنا و چهار «معيار نشانه‌اي»، «معيار ساختاري»،‌ «معيار نقشي» و «معيار ارزشي»، مي‌توان به تحليل چگونگي ظهور معنا و نهايتاً فهم و تأويل متن ادبي دست يافت. از اين رو، دست يافتن به مباني نشانه-معناشناسي، بر اساس چهار مقولۀ «نشانه»، «ساخت»، «نقش» و «ارزش» و چهار معيار نشانه‌اي، ساختاري، نقشي و ارزشي، در تحليل فرايند زايشي معنا، هدف اين پژوهش است؛ چهار مقوله و معياري كه براي نخستين بار علي‌محمد حق‌شناس برشمرده است.