مطالعه تطبيقي الزام به اجراي تعهد به عنوان شيوه جبران خسارت در فقه، حقوق ايران و اسناد بين المللي مربوطه

A Comparative Study of Obliging the Performance of Obligation as a Remedy in Imamiyah Jurisprudence, Iranian Law and the Relevant International Instruments

الزام متعهد به اجراي تعهدات قراردادي يكي از شيوه ­هاي جبران خسارت يا ضمانت اجراهاي نقض مفاد قرارداد است. اين شيوه در فقه اماميه، حقوق ايران و اسناد بين ­المللي مورد پيش ­بيني قرار گرفته است ليكن در اين عرصه تفاوت­هايي ميان حقوق داخلي و اسناد مذكور به چشم مي ­خورد. برخلاف حقوق ايران كه شيوه­ هاي جبران خسارت در طول يكديگرند و متعهد له در انتخاب آن ها آزاد نبوده و بدواً بايد خواستار الزام به اجراي تعهد شود، در اين اسناد بين ­المللي حق الزام به اجراي تعهد و توسل به ساير طرق در عرض يكديگر هستند؛ يعني متعهدله در انتخاب شيوه جبران خسارت مخير است. به علاوه، در اسناد مذكور بر خلاف حقوق داخلي، توقيف اموال مديون يا متعهد و نيز حبس وي جهت تأديه ديون يا اجراي تعهدات قراردادي پيش­ بيني نشده است. طبق نظر مشهور در فقه اماميه با فرض امكان الزام و اجبار متعهد به اجراي تعهد، متعهدله حق فسخ قرارداد را نخواهد داشت ليكن برخي از فقها امكان الزام به اجرا و فسخ را در عرض يكديگر دانسته ­اند.

Obliging the obligor to perform the contractual obligations is one of the remedies or guarantees for breaching the contract. This remedy is foreseen in Imamiyah jurisprudence, Iranian law, and the relevant international instruments, but there are certain differences in domestic law and international instruments in this area. Contrary to Iranian law in which the remedies are not equal with each other and the obligee is not free in choosing them, and he/she must initially demand obliging the performance of the obligation, in these international instruments, the right to obliging the performance of the obligation and resorting to other means are along each other. That is, the obligee is free to choose the type of the remedy. Furthermore, in the aforementioned instruments, opposed to domestic law, the seizure of property of the debtor or obligor and his/her imprisonment for payment of debts or performance of contractual obligations is not foreseen. According to the dominant opinion in Imamiyah jurisprudence, assuming the possibility of obliging and compelling the obligor to perform the obligation, the obligee has no right to abolish the contract. However, some of the Islamic jurists have considered the possibility to obliging the performance and abolition as equal.