علم قاضي به خلاف واقع بودن شهادت شهود

Confidence of Judge against Witness

شهادت شهود از ادله اي است كه با جمع بودن شرايط شرعي و قانوني آن، سبب اثبات موضوع دعوا مي شود و بر قاضي تحميل مي گردد و اعتبار آن مشروط به حصول علم و قناعت وجدان قاضي نيست. با وجود اين، منوط بودن آن به عدم علم قاضي به خلاف واقع بودن آن، محل بحث است و تحقيق در اين زمينه نشان مي دهد؛ در فقه، علم قاضي به خلاف واقع بودن شهادت شهود، سبب بي اعتباري آن و لزوم اجتناب از صدور راي بر اساس آن مي شود. قانون مدني ما نيز اين مطلب را پذيرفته و در ماده 1319 بيان كرده است. در عين حال، در خصوص اثر حصول علم قاضي به خلاف واقع بودن شهادت شهود پس از صدور راي، وضعيت در فقه و حقوق يكسان نيست و با وجود تاكيد بر لزوم نقض راي در چنين حالتي در فقه، نقض راي در اين حالت در حقوق، مقيد به شرايط، مهلت ها و احكام مربوط به شكايت از آراء است.

Witness is one of proofs that when its requirements are gathered proves the subject of action and judge is obliged to render the verdict according to it and its validity is not contingent on certainty of judge. But its depending on not certitude of judge against it, is discussable and the research on this field shows that in religious jurisprudence, the certainty of judge against testimony causes the invalidity of witness and the judge should deny rendering judgment according to it. Our Civil Code has accepted this matter and has explained it in article 1319. Meanwhile, about certainty of judge against testimony, situation in religious jurisprudence and in law is not similar and despite the fact of emphasis on necessity of reversal of judgment in such situation in religious jurisprudence, in law, reversal of judgment in such situation depends on requirements, respites and regulations of complaint against judgments.