نقد كتاب The Art of Islamic Banking and Finance (هنر بانكداري و تأمين مالي اسلامي)

اين كتاب حاصل تجربۀ نگارنده در تأسيس بانكداري بدون ربا در امريكاست. او به اين منظور مجموعه قوانين بانكداري امريكا و هم چنين تجربۀ بانكداري اسلامي در جهان را بررسي مي­كند. وجه تمايز اين دو نوع بانكداري متكي بودن فعاليت­ هاي اولي بر بازار پولي و دومي بر اقتصاد واقعي است. او براي تعيين اجاره بهاي سهم مشاركت بانك در تهيۀ كالاها و خدمات در عقود مبادله­ اي دو قاعده را معرفي مي­كند؛ قاعدۀ سنجش كالا كه ارزش كالا را بر اساس كالاهاي شاخص و باثبات ارزيابي مي­كند، و قاعدۀ ارزش گذاري بر پايۀ بازار كه اجاره ­بهاي آن را در بازار واقعي مي­ سنجد. در بانكداري بدون ربا اجاره­بهاي كالا در بازار واقعي جايگزين نرخ بهره در بازار پولي مي­شود. او مأموريت بانكداري بدون ربا را به بعد فقهي آن محدود نمي­داند، و مسئوليت اجتماعي آن را در پيشبرد رفاه مردم و گسترش عدالت اجتماعي بحث مي­كند.مهم­ترين نقدهايي كه بركتاب وارد است اين كه فاقد پيشينۀ بحث است و در بررسي نحوۀ تعيين نرخ سود بانكي در بانكداري اسلامي، به طرح نظريه­هاي ديگر اقتصاددانان مسلمان نمي­پردازد و به ذكر تجربۀ بانكداري برخي كشورهاي مسلمان بسنده مي­كند. البته بررسي تجربه­ هاي بانكداري نيز به طور كامل انجام نشده و براي نمونه به نقد بانكداري ايران اهتمام نكرده ­است.

The Art of Islamic Banking and Finance narrates the author’s (Yahia Abdul- Rahman) achievement in constituting an interest-free bank in the U.S.A. As a matter of fact, he explores banking and finance laws and regularities in the U.S as well as the Islamic banking system in the world. The remarkable difference between these two kinds of banking systems is that the former is based on the monetary market and the latter on the real economy. In the Islamic banking system, the rent expense of a commodity to be financed is measured based on rules known as “commodity indexation” and “marking to market”. Moreover, in such a system, the interest rate of the ordinary banking system is substituted with the rent expense of a commodity. Thus, rent expenses are not fixed like interest rates. The prominent characteristic of an Islamic banking system is not only its interest-free feature but also its civility and social responsibility. The main pitfalls of the book include a lack of comprehensive discussion and a lack of reporting the Islamic banking systems of other Muslim countries. Besides, no thorough analysis of banking system experiences has been done and has not paid attention to the critique of the Iranian banking system.