روند ايجاد مدارس نوين در سيستان از شكل‌گيري تا پايان دوره پهلوي اول

Establishing new schools in Sistan (from formation until the end of the first Pahlavi I)

آموزش و پرورش سيستان تا دوره‌ي‌ قاجاريه، بر پايه شيوه‌ي مكتب­خانه­اي بود؛ ليكن با تحولات ‌‌اين دوره،‌ دگرگون شد و مدارس نوين در اين منطقه بنيان گرفت. روند كيفيت تحولات نظام‌ آموزشي در سيستان به‌ويژه در گذار از دوره‌ي قاجار به دوره‌ي پهلوي، مسئله‌اي است كه جاي بررسي دارد. اين مقاله با رويكرد توصيفي ـ تحليلي و با «روش اسنادي»، مي‌كوشد به اين پرسش پاسخ دهد كه چه عواملي در شكل‌گيري و تحوّل مدارس نوين سيستان تأثيرگذار بودند؟ چنين فرض مي‌شود كه اداره‌ي سيستان زير نظر شوكت‌الملك، موجب دگرگوني نظام آموزشي اين منطقه گرديد. اين بررسي نشان مي‌دهد كه نظام جديد آموزشي سيستان در آغاز با مخالفت برخي گردانندگان نظام آموزشي سنتي مانند مدرسان حوزه‌هاي علميه و مكتب‌خانه‌هاي قديمي ‌‌روبه‌‌رو شد؛ ليكن به مرور، مدارس نوين در اين منطقه شكل‌گرفت و با الگوپذيري از مدرسه‌هايي مانند شوكتيه‌ي بيرجند، در دوره‌ي پهلوي از حمايت‌هاي دولتي نيز برخوردار شد.

changed and new schools established in this area. The quality of developments in the education system in Sistan, especially in the transition from the Qajar to the Pahlavi period, is an issue that needs to be discussed. This article tries to answer the question with a descriptive-analytical approach and in a "documentary method" that what factors were influential in the formation and development of new schools in Sistan? It is assumed that the administration of Sistan under the supervision of Shawkat al-Molk, caused the transformation of the educational system in this region. This study shows that some operators of the traditional educational system such as teachers of seminaries and old traditional schools (Maktaḵānehhā) initially opposed the new educational system of Sistan. However, over time, new schools were formed in this area and, and due to the patternability from schools such as Shawkatīyeh in Birjand, enjoyed government support during the Pahlavi period.