بررسي دوشكلي جنسي شكل بدن گاوماهي قفقازي ( Knipowitschia caucasica(Berg,1916 با استفاده از روش ريخت‌سنجي هندسي

دو شكلي جنسي پديده اي معمول در بين برخي آرايه هاي ماهيان مي باشد كه درك اين پديده در ماهيان براي مطالعات آرايه شناختي، زيست شناسي و تكامل ضروري است. با توجه به تفاوت در الگوهاي رنگي بدن بين دو جنس نر و ماده گاوماهي قفقازي، Knipowitschia caucasica، اين سوال پيش مي‌آيد كه آيا شكل بدن آن ها نيز متفاوت مي باشد؟ از اين رو اين مطالعه با هدف بررسي دوشكلي جنسي شكل بدن گاوماهي قفقازي در خليج گرگان با استفاده ازروش ريخت سنجي هندسي لندمارك‌پايه به اجرا در آمد. براي اين منظور تعداد 120 نمونه از دو جمعيت داخل خليج گرگان و تالاب گميشان نمونه‌برداري گرديد. سپس از سمت چپ سطح جانبي نمونه‌ها عكسبرداري و برروي تصاوير دو بعدي حاصل، تعداد 21 نقطه لندمارك تعريف و رقومي شدند. داده‌هاي هر دو جمعيت به صورت جداگانه، پس از آناليز پروكراست، با استفاده از آناليزهاي چندمتغيره تابع تشخيص و T-test هتلينگ مورد تحليل قرار گرفتند. نتايج تفاوت معني داري بين شكل بدن جنس هاي نر و ماده هر دو جمعيت مورد مطالعه نشان داد كه درجه تمايز ريختي بين دو جنس در جمعيت تالاب گميشان بالاتر بود. براساس الگوهاي تفاوت، جنس نر داراي سر عميق تر، بدن كم عمق‏تر در ناحيه باله هاي پشتي و ساقه دمي عميق تر و درازتر بود. بر اساس نتايج مي توان بيان داشت كه دوشكلي جنسي در اين گونه به واسطه مكانيسم گزينش جنسي تكامل يافته و مي تواند به مزيت عملكردي در فرآيندهاي توليدمثلي و تحركي جنس نر مرتبط باشد. بنابراين با توجه به وجود دوشكلي جنسي در اين گونه، در مطالعات ريخت‌شناختي دو جنس بايد به صورت مجزا مورد بررسي قرار گيرند.