تخمين عمق و فاكتور شكل بي‌هنجاري‌هاي گراني با شكل‌هاي ساده هندسي با استفاده از الگوريتم بهينه‌سازي ازدحام ذرات

يكي از مهم‌ترين مسائل ژئوفيزيكي در اكتشاف كانسارهاي معدني، تخمين عمق ساختارهاي مدفون با استفاده از داده هاي مشاهده‌اي گراني سنجي است. در اين مقاله با استفاده از يكي از روش هاي هوشمند الگوريتم بهينه سازي ازدحام ذرات، عمق توده هاي بي هنجاري گراني با شكل هاي هندسي ساده‌اي همچون كره، استوانه افقي و استوانه قائم تخمين زده مي شود. اينشكل هايهندسيمي تواننددرصدزياديازبي‌هنجاري هايزير سطحيراهمانند سازيكنند. الگوريتم بهينه سازي ازدحام ذرات كه ازجمله الگوريتم هاي تكاملي است، الهام گرفته از رفتار دسته جمعي پرندگان براي يافتن غذا در فضا به‌صورت تصادفي است. به علت يكتا نبودن جواب و همچنين وجود چندين كمينه محلي در حل مسائل وارون گراني سنجي، به‌كارگيري اين الگوريتم براي وارون سازي مناسب است. استفاده از الگوريتم هاي تصادفي به‌جاي الگوريتم هاي قطعي مي تواند از رسيدن و توقف الگوريتم در يك مقدار محلي جلوگيري كند. در اين پژوهش براي مدل سازي داده هاي گراني با استفاده از روش PSO، دو پارامتر عمق (z) و فاكتور شكل (q) به‌عنوان ذرات در اين الگوريتم فرض مي شوند و محدوده هاي بيشينه و كمينه عمق، اطلاعات اوليه محسوب مي شوند. در اين روش كه براي داده هاي مصنوعي بدون نوفه و آغشته به نوفه تصادفي 3%، 5% و 7% به‌كار رفت، دقت برآورد پارامترهاي هندسي خوب است. همچنين اين روش براي داده واقعي مربوط به اكتشاف باريت در منطقه استان فارس نزديك شهر آباده استفاده شد و عمق حاصل از روشPSO برابر با 8.15 متر به‌دست آمد كه با نتايج روش اويلر براي عمق و نتايج بررسي هاي محلي انجام گرفته با خاك‌برداري همخواني خوبي نشان مي دهد.