بهبود كمّيت و كيفيت اسانس گياه آويشن دنايي (Thymus daenensis Celak.) با كاربرد كود زيستي مايكوروت در سطوح مختلف آبياري

به‌منظور بررسي اثرهاي كود زيستي مايكوروت و سطوح مختلف ‌آبياري بر درصد و تركيب‌هاي اسانس آويشن دنايي (Thymus daenensis Celak.)، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با هشت تيمار و سه تكرار در گلخانه گروه مهندسي توليد و ژنتيك گياهي دانشكده كشاورزي دانشگاه مراغه در سال 1399 اجرا شد. فاكتورها شامل تنش خشكي در چهار سطح بدون تنش (آبياري در حد ظرفيت مزرعه به‌عنوان شاهد)، تنش ملايم (آبياري در 75% ظرفيت زراعي)، تنش متوسط (آبياري در 55% ظرفيت زراعي) و تنش شديد (آبياري در 35% ظرفيت زراعي) و كود زيستي در دو سطح تلقيح و عدم تلقيح با مايكوروت بودند. نتايج نشان داد با افزايش سطح كم‌آبي، وزن تر و خشك برگ، وزن خشك ساقه و وزن خشك كل، محتواي نسبي آب برگ، كلروفيل a، b، كل و درصد كلونيزاسيون ريشه به‌طور معني‌داري كاهش يافتند. ولي ميزان كاروتنوئيد و درصد اسانس با افزايش تنش خشكي روند افزايشي را نشان دادند. بيشترين محتوي كاروتنوئيد و درصد اسانس با كاربرد مايكوروت در تنش خشكي متوسط حاصل شد. تيمول، كارواكرول، پاراسيمن، 8،1سينئول، ايكاريوفيلن، بورنئول، گاماترپينن و آلفاپينن به‌عنوان اجزاي غالب اسانس در تمامي تيمارها شناسايي شدند. بيشترين ميزان تيمول در تنش خشكي ملايم و با كاربرد مايكوروت به‌دست آمد. همچنين بيشترين ميزان كارواكرول به‌ترتيب در تنش‌هاي ملايم، متوسط و شديد و با تلقيح مايكوروت حاصل شد. به‌طور ميانگين، با كاربرد كود زيستي مايكوروت ميزان تركيب‌هاي تيمول، كارواكرول، 1،8سينئول، ايكاريوفيلن، بورنئول و آلفاپينن به‌ترتيب 4.19، 45.28، 15.93، 16.33، 14.15 و 3.78 درصد نسبت به عدم كاربرد اين كود زيستي افزايش يافتند. به‌طور كلي نتايج نشان داد با افزايش سطح كم‌آبياري، بعضي صفات موفولوژيك و فيزيولوژيك آويشن كاهش معني‌داري پيدا كردند، ولي كاربرد كود زيستي مايكوروت توانست اثرات تنش خشكي را تعديل و موجب بهبود رشد، درصد و كيفيت اسانس گياه گردد. بنابراين، به نظر مي‌رسد استفاده از كود زيستي مايكوروت به جاي كودهاي شيميايي در راستاي حصول اهداف كشاورزي پايدار در كشت آويشن قابل توصيه باشد.