داستان هاي منظوم نيما در ترازوي ريخت شناسي پراپ

بررسي ساختاري (ريخت شناسي) يكي ازشيوه هاي واكاوي اثر ادبي است كه با تحقيقات ساختار‌‌‌شناس روسي، ولاديمير پراپ، در 1928 قدم به عرصه نهاد. هدف از تحليل ساختاري در هر موضوعي رسيدن به شناخت بهتري از سرشت‌ انسان و طبيعت و ارتباط اين روساخت‌ها با كنه عقايد و مذهب و هنر و دانش مردمان است. براي پي‌بردن به اين ارتباطات، معيارها و شاخصه‌هايي لازم است تا مؤلّفه‌هاي اصلي و محوري از عناصر غير مهم _ كه نقش كليدي در پيش‌برد حوادث ندارند _ بازشناخته شوند. الگوي ريخت‌شناسي پراپ يكي از روش‌هايي است كه اين معيارها را در اختيار محقّق قرار مي‌دهد.اين مقاله كه به شيوۀ كتابخانه‌اي و با بهره‌گيري شگرد توصيف و تحليل نگاشته شده، كوشيده است تا شعرهاي روايي نيما را بر اساس نظريّه‌ي ريخت‌شناسي پراپ تحليل كند و نشان دهد كه منظومه‌هاي نيما تا چه حد با خويش كاري هاي سي‌و‌يك‌گانه‌ي پيشنهادي پراپ منطبق است و ساختار كلّي آن‌ها چگونه است. دستاورد پژوهش ناظر براين است كه كاركردهاي آغازين منظومه‌ها با كاركردهاي موجود در قصّه‌هاي پريان منطبق است؛ امّا خويش كاري هاي مياني و پاياني، به دليل واقعي بودن داستان‌ها اگرچه ظاهراً با كاركردهاي مورد بررسي پراپ مشابه است؛ ليكن از نظر مصداق با آن‌ها متفاوت است. درنهايت اين داستان‌ها با تفاوت در تعداد و مضمونخويش كاري ها در ساختاري مشابه جاي مي‌گيرند و با مدل پيشنهادي پراپ قابل تحليل هستند.