تأثير اقتصاد دانش بنيان بر صادرات غيرنفتي ايران

معرفي:يكي از مهم‌ترين مشكلات كشورهاي در حال توسعه، تك محصولي بودن و وابستگي اقتصاد آنها به صدور مواد خام و اوليه است كه آثاري منفي در ساختار اقتصادي، سياسي، اجتماعي و حتي فرهنگي برجاي گذاشته است. صادرات غيرنفتي متكي بر اقتصاد دانش‌بنيان، اهميت ويژه‌اي در امنيت اقتصادي و صادرات پايدار و غير خام دارد. متدولوژي:براي بررسي . صادرات غيرنفتي  بر اقتصاد دانش بنيان، از محورهاي اقتصاد دانش‌بنيان كه شامل رژيم اقتصادي و نهادي(EIR)، آموزش و توسعه منابع انساني(ET)، زير‌ساخت‌هاي فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) و سيستم ابداعات و نوآوري(ITA) استفاده شده است. كه هدف اصلي اين تحقيق بررسي اقتصاد دانش بنيان بر صادرات غيرنفتي ايران با استفاده از داده‌هاي سري زماني سال‌هاي (13571395) و مدل خود توضيح با وقفه توزيعي است. يافته ها:براساس نتايج بدست آمده شاخص آموزش و توسعه منابع انساني (ET) در كوتاه مدت بيشترين تأثير مثبت را بر صادرات غير‌نفتي ايران داشته است، كه اين مسئله مي‌تواند نشان‌دهنده اين باشد كه در واقع سرمايه‌گذاري در زمينه آموزش و توسعه منابع انساني توانسته است در كوتاه مدت منجر به افزايش صادرات غير‌نفتي در ايران شود، بعلاوه شاخص ابداعات و نوآوري (ITA) اثرگذارترين عامل در بلندمدت بر صادرات غير نفتي ايران است و داراي تأثير منفي و معني‌داري مي‌باشد. شايد بتوان گفت كه مقالات علمي و اختراعات ثبت شده، نتوانسته است با بخش‌هاي اقتصاد و صنعت كشور ارتباط برقرار كنند. در رابطه با اثر منفي و معني‌دار شاخص رژيم اقتصادي و نهادي (EIR) بر صادرات غير‌نفتي كه داراي كمترين تأثير در كوتاه‌مدت و بلندمدت در ميان شاخص‌هاي اقتصاد دانش‌بنيان بر صادرات غيرنفتي بوده است، مي‌توان اين گونه بيان نمود كه حضور و رقابت توليد‌كنندگان داخلي در عرصه بازارهاي بين‌المللي با توجه به بافت نيمه‌سنتي صادرات و بهره‌وري وكيفيت پايين آن، مي‌تواند اثر معكوسي بر صادرات غير‌نفتي ايران داشته باشد. در رابطه با شاخص فناوري اطلاعات و ارتباطات (ICT) بر صادرات غير‌نفتي مي‌توان بيان نمود، كه اين شاخص دركوتاه‌مدت و بلندمدت توانسته است اثر مثبت و معني‌داري بر صادرات غير نفتي ايران داشته باشد به اين دليل كه در اين زمينه در طي ساليان متمادي پيشرفت‌هاي چشمگيري در اين زمينه شده است. نتيجه:با توجه به تأثير منفي و معني‌دار شاخص ابداعات و نوآوري (ITA) و تأثير مثبت و معني‌دار شاخص آموزش و توسعه منابع انساني(ET) در كوتاه‌مدت و بلندمدت بر صادرات غير‌نفتي ايران پيشنهاد مي‌شود محققين و مخترعين كشور را به انجام طرح‌هاي تحقيقاتي كه مورد نياز بخش‌هاي مختلف اقتصادي است ترغيب كنند و تسهيلات ويژه را در اختيار آن‌ها قرار دهند. همچنين با تأثير شاخص رژيم اقتصادي و نهادي (EIR) بر صادرات غير‌نفتي كه داراي كمترين تأثير در بلندمدت بر صادرات غيرنفتي بوده است، پيشنهاد مي‌گردد كه با تغيير بافت نيمه‌سنتي صادرات ايران به سيستمي مدرن زمينه آزاد سازي تجاري را براي صادرات محصولات غير‌نفتي ايران با استفاده از روش‌هاي علمي و روز دنيا فراهم شود.