تاريخ‌گذاري اخبار نهي از بناي مسجد بر قبور

اخباري منقول از پيامبر اكرم(ص) وجود دارد كه در مقام نهي از بناي مسجد بر قبور، به ريشه‌شناسي اين عمل پرداخته و آن را به اقوام و پيروان اديان گذشته بازمي‌گرداند. اين اخبار تحريرهاي متعددي دارد؛ براساس شباهت‌هاي متني و سندي، مي‌توان آنها را به شش دسته تقسيم كرد: 1-اخبار عايشه، 2- اخبار عايشه و ابنعباس، 3-اخبار ابن عباس، 4-اخبار ابوهريره، 5-اخبار ابن مسعود، و 6-اخبار ابوعبيده بن جراح. اين مقاله با استفاده از روش تحليل اسنادمتن به تاريخ‌گذاري اين اخبار پرداخته و به اين نتيجه رسيده است كه صورت اصلي خبر كه در مقام نهي از اتخاذ مسجد از قبور به عنوان يك ويژگي قومي و مذمّت اين فعل است، در نيمۀ اول قرن اول رواج داشته است. گرچه مي‌توان گفت برخي از تحريرهايي كه اين فعل را يك ويژگي ديني جلوه داده و به لعن يهود و نصاري مي‌پردازند در نيمۀ اول قرن اول ايجاد شده‌اند و همزماني آن با اخراج يهوديان از جزيره العرب و يكسان‌سازي دين اين منطقه نيز آن را تأييد مي‌كند، اما قطعي است كه روند گسترش تحريرهاي اخير نسبت به صورت اصلي خبر در گذر زمان سير صعودي داشته و حتي در تحريرهاي متأخرتر شاهد استفادۀ سياسي از آن هستيم.