بررسي مدل‌هاي اكولوژيكي حوزه آبخيزداري نيزار قم از منظر كاربري‌هاي كشاورزي، مرتعداري و جنگلداري

Investigation of Ecological Models of Neyzar Qom’s Watershed Area in terms of Agricultural, Grassland and Forestry

مطالعه و برنامه‌ريزي و اجراي عمليات حفاظتي، احيايي و مديريتي، منجر به بهره‌برداري صحيح و معقول از منابع طبيعي تجديد شونده و توسعه پايدار شده كه اين امر از عوامل مهم و زيربناي de رشد اقتصادي و خودكفايي است. يكي از اين منابع حياتي، آب و خاك است. اين پژوهش به بررسي مدل‌هاي اكولوژيكي حوزه آبخيزداري ني­زار قم در سال 1391 از منظر كاربري‌هاي كشاورزي، مرتع داري و جنگل داري پرداخته شده است. مساحت اين حوزه آبخيز حدود 12821/38 هكتار يا 12/82 كيلومتر مربع است. با توجـه به وسـعت حوزه و شبكه آبراهه‌هاي فرعي داخل آن، در اين پژوهش محدوده طرح به 9 زيرحوزه مستقل و غيرمستقل تقسيم شده است. ابتدا نقشه‌هاي به­ دست آمده براي كاربري مختلف با يكديگر ادغام و توان هر منطقه براي كاربري‌هاي مختلف به­دست آمده است. در مرحله بعد با روش كيفي-قياسي و با كمك نقشه كاربري موجود به تعيين بهترين و اولويت‌دارترين كاربري اقدام شده است. پس از تعيين اولويت‌بندي‌هاي مناسب براي تمام بخش‌هاي منطقه مورد مطالعه، يازده نوع كاربري براي بخش‌هاي مختلف مناسب تشخيص داده شده است. با مقايسه نقشه كاربري موجود و كاربري‌هاي مناسب در منطقه مورد مطالعه كه در اين پژوهش به­ دست آمده است، چند نوع تناقض قابل مشاهده است. مهم‌ترين آن مربوط به حدود 40 هكتار از اراضي زراعت واقع در جنوب شرق و جنوب غرب منطقه است كه براي اين كاربري مناسب نبوده و بايستي به مرتع يا علوفه‌كاري تبديل شود. دسته ديگر از تناقض‌ها مربوط به اراضي مرتعي داراي محدوديت بوده كه بايستي به‌صورت حفاظت‌شده و تنها براي استفاده حيات وحش مورد استفاده قرار گيرند. دسته ديگر مربوط به اراضي داراي پتانسيل كشاورزي بوده كه عمدتاً در بخش شرقي منطقه مورد مطالعه واقع شده و مي‌تواند جهت كشت آبي مورد استفاده قرار گيرد.

Study, planning and implementing protection operation lead to correct exploitation of renewable energy resources and sustainable development. From these, vital sources are water and soil. The aim of this study is to investigate the agricultural and forestry aspects of ecological model of Neyzar Qom’s watershed in 2012. Neyzar watershed area is about 12821.38 hectare. Therefore, in this study, the presumed zone has been divided into 9 dependent and independent areas. It is worthy to choose the best option in order to have the optimum utilization. This phenomena names priority determination. At first, obtained maps for different utilization have been merged and potential of the regarded zone has been estimated. Next step includes qualitative, deductive method to determine the best priority. Finally, eleven useful components for different areas have been selected. By comparing obtained maps and useful components of selected areas, some contradictions observed. It can be concluded, that, 40 hectares of south east and south west of the zone should be converted to grassland. Other contradictions related to limited grassland area which should be used as a protected area for wild life. Albeit, agricultural areas located at east of the zone, can be used as water crop.