پديد آورندگان :
صيدي، امين دانشگاه تربيت مدرس , فقيه، احمد مركز تخصصي سطح سه اسراء قم , سروش، جمال دانشگاه ملاير - گروه فلسفه، ايران
كليدواژه :
عكس مستوي , منطق , خواجه نصير , ابن سينا
چكيده فارسي :
فارابي اولين منطق دان مسلماني است كه در آثارش به تعريف عكس مستوي پرداخته است. ابن سينا با وامداري از او و با افزودن قيدي «بقاء كذب»، عكس مستوي را چنين تعريف كرده:«جابجايي موضوع و محمول به همراه بقاء كيف، صدق و كذب». منطقييون پس از ابن سينا و در راسشان محقق طوسي بر اين تعريف چندين اشكال گرفته اند و سعي در ارائه تعريفي دقيق و سازوار با نظام منطقي داشته اند. در اين پژوهش ضمن سنجش و ارزيابي اين نقض و ابرام ها، به بررسي سير تاريخي تعريف عكس مستوي توسط منطق دانان مسلمان پرداخته شده است. به همين منظور تطورات تعريف عكس مستوي مورد مطالعه قرار گرفته و با ذكر اشكالاتِ تعاريفِ منطق داناني چون «فارابي»، «اخوان الصفا»، «فخر رازي»، «ابن سهلان ساوي» و... به اين نتيجه رهنمون شده ايم كه تعريف «خونجي» و هم عصرانش(«محقق طوسي»، «ارموي» و...) تعريفي مناسب و بي اشكال است.
چكيده لاتين :
Farabi is the first Muslim logician to define conversion in his works. Ibn Sina, by
borrowing from him and adding the adverb "survival of falsehood", has defined the
conversion as follows: " Displacement of the subject and predicate along with the survival
of the quality, truth and falsehood.". The logicians after Ibn Sina, led by Tusi, have found
several inaccuracy in this definition and have tried to provide an accurate and consistent
definition with the logical system. In this research, while measuring and evaluating these
problems and answers, the historical course of definition of conversion by Muslim
logicians has been studied. For this purpose, the evolution of the definition of conversion
has been studied and by mentioning the problems of the definitions of logicians such as
"Farabi", "Akhavan Al-Safa", "Fakhr Razi", "Ibn Sahlan Savi", etc., we have been led to
the conclusion that "Khunji" and his contemporaries definition ("Tusi", "Ermoi", etc.) is a
suitable and correct definition.
