برهمكنش نماتد سيستي Heterodera glycines و قارچ عامل پوسيدگي ذغالي (Macrophomina phaselolina) در ارقام حساس و مقاوم سويا به نماتد

Interactions between cyst nematode (Heterodera glycines) and charcoal rot fungus (Macrophomina phaselolina) in susceptible and resistant soybean cultivars to the nematode

برهمكنش نماتد سيستي سويا Heterodera glycines و قارچ Macrophomina phaselolina عامل پوسيدگي ذغالي سويا روي ارقام حساس جي‌كا و ويليامز و رقم مقاوم كتول در شرايط گلخانه مورد مطالعه قرار گرفت. تيمارها با استفاده از آزمون فاكتوريل با دو فاكتور تيمار و رقم، با شش تيمار مايه‌زني شامل گياه سالم، نماتد به تنهايي، قارچ به تنهايي، مايه‌زني اوليه با قارچ و دو هفته بعد با نماتد، مايه‌زني اوليه با نماتد و دو هفته بعد با قارچ و مايه‌زني هم‌زمان قارچ و نماتد ارزيابي شدند. آزمون با سه سطح رقم، در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با پنج تكرار اجرا گرديد. گياهچه‌ها در مرحله دو برگي با بيست عدد تخم و لارو سن دوم نماتد در هر‌گرم خاك، دو ميلي‌ليتر از سوسپانسيون اسپور به ازاي هر بوته مايه‌زني شدند. گياهچه‌هاي مايه‌زني شده، در شرايط گلخانه و در دماي 25 تا 27 درجه سلسيوس نگهداري شدند. پس از گذشت پنج ماه، فاكتورهاي رشدي، عملكرد گياه، شدت بيماري و نرخ تكثير نماتد مورد ارزيابي قرار گرفتند. در رقم مقاوم كتول، شدت بيماري پوسيدگي ذغالي در تيمارهاي متفاوت اختلاف معني دار نشان نداد و اثر متقابل بين دو عامل وجود نداشت. در رقم حساس جي‌كا نيز شدت بيماري در تيمارهاي يكسان بود و تكثير در همه تيمارهاي اتفاق افتاد ولي متأثر از تيمار قارچي نبود. در تيمار قارچ سپس نماتد، در رقم ويليامز شدت بيماري پوسيدگي تفاوت معني‌داري با ساير تيمارها داشت به طوري كه مي‌توان بيان كرد اثر متقابل قارچ و نماتد وجود داشت ولي تكثير نماتد تحت تاثير تيمارهاي قارچي قرار نگرفت. كليدواژه‌ها

Interactions between the cyst nematode Heterodera glycines and charcoal rot fungus (Macrophomina phaselolina) in susceptible cultivars JK and Williams and Katol as a resistant cultivar were studied in greenhouse conditions. Treatments were evaluated by factorial test with two factors treatment and cultivar, six treatments of inoculation including healthy plants, nematode alone, fungus alone, primary inoculation with fungus and two weeks later with nematode, primary inoculation with nematode and two weeks later with fungus and inoculation with fungus and nematodes simultaneously. Experiments were conducted in three levels of cultivars in Random Complete Block Design with five replications. Twenty eggs and second stage juveniles of nematode and two microliters of spore’s suspension per gram of soils were inoculated at two leaves stage of the seedlings. The inoculated seedlings were kept at 25-27 °C in greenhouse conditions. The growth factors, yields of plant, disease severity and nematode reproduction factor were evaluated after five months. In Katol resistance cultivar, the severity of charcoal rot disease did not show significant difference in treatments and there was no interaction. In JK susceptible cultivar, the severity of disease was the same in the treatments and reproduction occurred in all treatments but was not affected by fungal treatment. In Williams cultivar, inoculation with fungus and then nematode, the disease severity was significantly different from other treatments so that it can be stated that there was interaction between fungus and nematode but nematode reproduction was not affected by fungal treatments.