خَلق پول از ديدگاه اماميه و با نگاهي به قوانين موضوعه

بانك و عمليات بانكي از ديرباز موردتوجه دانشمندان مسلمان بوده است. ايشان ضمن بررسي ماهيت بانك و عمليات بانكي، سعي در تطبيق آن­ها با موازين اسلامي ‌داشته ­اند. از سوي ديگر مدرن‌شدنِ بانك­ها در عصر حاضر، بشر را با پديده­اي به نام خلق پول روبرو كرده است. مي توان گفت اين پديده كه اثرات مهمي‌ در اقتصاد دارد، از جهت فقهي به‌دقت كنكاش نشده است. به‌عنوان ‌مثال در قانون بانكداري بدون ربا كه پس از انقلاب اسلامي ‌به تصويب رسيده، خلق پول و اثرات فقهي آن به‌كلي ناديده گرفته شده است. با تدقيق در منابع فقه اماميه و همچنين قانون مدني و بانكداري بدون ربا، به نظر مي­رسد دو اشكال اساسي به نظام بانكداري خالق پول وارد است: اول؛ در عقود اسلامي ‌بانك­ها مثل قرض‌الحسنه، مشاركت و... خلق پول موجب معامله با دَين مي­ شود؛ درحالي‌كه به گفته­ فقها بايد مورد معامله در اين عقود، عَين باشد. دوم؛ صرف‌نظر از اشكالات قبلي به نظر مي­رسد مكانيزم خَلق پول توسط بانك­هاي تجاري يكي از مصاديق اكل مال به باطل است.