بررسي تأثير توانمندسازي مناطق حاشيه‌نشين در افزايش سرمايه اجتماعي (مطالعه موردي: شهرستان پاكدشت)

Investigating the Impact of Empowerment Programs in Suburbs on Increasing Social Capital(Case Study: Pakdasht County)

در سال‌هاي اخير سياست گذاري توسعه شهري در برخورد با سكونت‌گاه‌هاي غيررسمي از رويكرد منفي ناديده گرفتن، تخريب و تخليه اجباري به سياست‌هاي اجتماع محور ارتقاء يافته است. راهبرد توانمندسازي در پي ظرفيت‌سازي در اجتماعات براي حل مشكلات آن‌ها با انديشه، منابع، پتانسيل و بازوي خود آن‌هاست بر اين اساس پژوهش حاضر با هدف بررسي تأثير برنامه‌هاي توانمندسازي در مناطق حاشيه‌نشين در افزايش سرمايه اجتماعي انجام شده است. اين پژوهش از نوع توصيفي ـ تحليلي و از نظر هدف كاربردي و از نظر روش اجرا پيمايشي مي‌باشد. جامعه آماري تحقيق كليه ساكنان شهرستان پاكدشت (غرب حصار امير) بودند كه جمعيت مناطق حاشيه‌نشين آن در حدود سي هزار نفر تخمين زده مي‌‌شود كه به‌اين‌ترتيب حجم نمونه با استفاده از جدول كوكران عدد 379 به دست آمده است. ابزار مورد استفاده جهت جمع‌آوري اطلاعات از پرسش‌نامه محقق ساخته استفاده شده است كه روايي و پايايي آن‌ها مورد تائيد قرار گرفت. سپس پرسشنامه‌ها در بين جامعه آماري توزيع شد و پس جمع‌آوري با استفاده از آزمون رگرسيون و در نرم‌افزار SPSS استفاده شد. نتايج نشان داد كه بين توانمندسازي و سرمايه اجتماعي رابطه مثبت وجود دارد. توانمند كردن مناطق حاشيه‌نشين در ابعاد اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي مي‌تواند آثار بسيار مؤثري بر افراد ساكن در اين محله‌ها با خود به همراه داشته باشد؛ و موجب بالا رفتن سرمايه اجتماعي در ابعاد شناختي (اعتماد اجتماعي، ارزش ها و هنجارها) وساختاري (مشاركت اجتماعي و همبستگي اجتماعي) آن‌ها شود. به‌طوركلي مي‌توان گفت سرمايه اجتماعي و توانمند سازي در يك ارتباط دوسويه با يكديگر قرار دارند.

In recent years, urban development policy in dealing with informal settlements has shifted from a negative approach to community-based policies such as improvement, empowerment, and community-based reform. The empowerment strategy seeks to empower communities to solve their problems with their own ideas, resources, potential, and arm. Therefore, the present study aimed to investigate the impact of empowerment programs in suburban areas on increasing social capital. This is a descriptive-analytical study. It is an applied study and a survey method is used. The population of the study consisted of all residents of Pakdasht city (Ostad Shahriar neighborhood) with an estimated population of about 30,000 in the suburbs. Thus, the sample size is obtained using Cochran's table (sample size=379). The instrument used for data collection was a researcher-made questionnaire whose validity and reliability were confirmed. Then the questionnaires were distributed among the statistical population and then regression test and SPSS software were implemented. The results showed that there is a positive relationship between empowerment and social capital. Empowering suburbs and giving them some benefits can have a huge impact on people living in these neighborhoods, increasing their social capital. Generally speaking, social capital and empowerment are in a mutual relationship.