معرفي نسخة خطي صفاء‌القلوب و بررسي ويژگي‌هاي سبكي آن

Introducing the manuscript of Safa 'al-Qulub and examining its stylistic features

صفاء‌القلوب اثر ارزشمندي است كه فقط يك نسخۀ خطي در كتابخانۀ ملّي تبريز از آن وجود دارد و تاكنون هم تصحيح نشده است. اين كتاب را عبدالرحيم حزين شيرواني در دورة قاجار در 19 گفتار و 11 حكايت و يك خاتمه‌اي كوتاه در دعاي خير در حق كاتب به اقتفا از نان و حلواي شيخ بهايي و در وزن و قالب آن سروده است. مقالة حاضر به روش اسنادي- توصيفي و مبتني بر مطالعات كتابخانه‌اي بررسي و تحليل شده، در صدد پاسخ‌گويي به اين پرسش است كه بارزترين ويژگي‌هاي سبكي صفاء‌القلوب چيست؟ به اين منظور، مهم‌ترين ويژگي‌هاي صفاء‌القلوب در سه سطح فكري، زباني و ادبي همراه با معرَّفي نسخه و ويژگي رسم‌الخط آن، بررسي و تلميحات و تضمين‌هاي به كار رفته، تخريج و مصدريابي شده است. يافته‌هاي پژوهش مبني بر آن است كه اين اثر از جهتي ويژگي‌هاي سبك كهن را دارد و از جهتي رد پاي واژه‌ها و اصطلاحات روز و كاربردهاي نو در لابلاي اين نسخه مشهود است. ويژگي‌هاي سبكي و رسم‌الخط نسخه، در دو نسخه ديگر نيز ديده مي‌شود. تنها 7 درصد ابيات مردّف، هستند. پيروي از نان و حلوا نيز در جاي جاي نسخه نمود دارد. مؤلفّ اين اثر، غير از شيخ بهايي، به اشعار مولوي و عطار و صائب نيز نظر داشته است.

Safa al-Qulub is a valuable work of which there is only one manuscript in the National Library of Tabriz and it has not been corrected yet. This book was written by Abdul Rahim Hazin Shirvani in the Qajar period in 19 speeches and 11 anecdotes and a short conclusion in the prayer for the good of the scribe, following the bread and halva of Sheikh Baha'i and in its weight and format. The present article is documented-descriptive and based on library studies, and seeks to answer the question, what are the most obvious features of the purity of the heart? For this purpose, the most important features of Safa al-Qulub at three levels of thought, language and literature, along with the introduction of the version and its calligraphy feature, have been examined and the hints and guarantees used have been extracted and confiscated. The research findings indicate that this work has the characteristics of the old style in a sense and the traces of modern words and expressions and new uses are evident in the lab of this version. The stylistic and calligraphic features of the version can also be seen in the other two versions. Only 7% of the verses are different. Following bread and halva is also evident in various places in the version. Apart from Sheikh Baha'i, the author of this work has also commented on the poems of Rumi, Attar and Saeb.