ارزيابي و صحت‌سنجي مدل‌هاي برآورد ضريب پخشيدگي اكسيژن در كلاس‌هاي متفاوت بافت خاك

پخشيدگي گاز در خاك كه معمولاً نسبت به پخشيدگي آن در اتمسفر (DpD ) بيان مي شود، بر اساس ويژگي‌هاي شكل، اندازه و اعوجاج منافذ، تخلخل تهويه‌اي و مقدار رطوبت خاك (Ɵ) متفاوت مي باشد و اندازه گيري مستقيم آن‌ عموماً سخت و زمان بر مي باشد. در اين پژوهش ضمن تهيه نمونه هاي خاك دست نخورده از كلاس‌هاي بافتي مختلف، پخشيدگي گاز اكسيژن ( ) در تخلخل تهويه‌اي (ɛ) و رطوبت‌هاي (Ɵ) متعدد و به روش غيرماندگار اندازه گيري و تغييرات آن با ɛ و Ɵ به‌صورت معادله رگرسيوني بررسي شد. نتايج نشان داد كه با افزايش ɛ و كاهش Ɵ خاك،  افزايش يافته و حداكثر و حداقل مقدار آن‌ به ترتيب در رطوبت‏هاي حداقل (رطوبت خاك در مكش 1500 كيلوپاسكال) و حداكثر (رطوبت خاك در مكش صفر) حاصل شد. نتيجه برآورد پنج مدل ارائه شده در منابع (پنمن، 1940 ؛ مارشال، 1959 ؛ ميلينگتون و كوئيريك، 1960 ؛ ميلينگتون و كوئيريك، 1961 ؛ مولدراپ و همكاران، 2000) و مدل رگرسيوني بدست آمده در اين تحقيق (معادله 11) با استفاده از معيارهاي RMSE، GMER و GSDER ارزيابي و مقايسه شدند. نتايج حاصله نشان داد كه  برآوردي با معادله 11 حداكثر تطابق را با داده هاي اندازه گيري شده داشته ( RMSE  برابر 022/0) و داراي حداقل بيش برآوردي يا كم برآوردي (GMER برابر 019/1)  در مقايسه با ساير مدل هاي به كار گرفته شده در اين تحقيق مي باشد. با توجه به تطابق بالاي داده هاي حاصل از اين معادله رگرسيوني با داده هاي اندازه گيري شده (GSDER برابر251/1 ) درجه صحت و درستي اين معادله در مقايسه با پنج مدل سابق برآورد بيشتر بوده و مي تواند در صورت اعتبارسنجي با دامنه وسيع تري از خاك ها، جايگزيني مناسب براي آنها باشد.