مقايسه عناصر شيميايي تاج‌بارش و لاشه‌ريزي در توده‌هاي دست‌كاشت بلند‌مازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey) و كاج رادياتا (Pinus radiate D. Don) (مطالعه موردي: جنگل‌هاي چوب و كاغذ مازندران، ساري)

Comparison changes of chemical elements of throughfall and litterfall in oak (Quercus castaneifolia C. A. Mey) and pine (Pinus radiata D. Don) plantations

عناصر غذايي در زي­توده روزميني از طريق تاج­­بارش و لاشه­ريزي به خاك بر مي­گردند و از ورودي عناصر غذايي به بوم‌سازگان­هاي جنگل در مدت طولاني حفاظت مي­كنند. هدف از اين مطالعه، بررسي تغييرات عناصر شيميايي تاج­بارش و لاشه­ريزي در توده ­هاي دست­كاشت بلند­مازو (Quercus castaneifolia C. A. Mey) و كاج رادياتا (Pinus radiate D. Don) بود. به­ منظور اندازه ­گيري غلظت و ورودي عناصر در تاج­بارش، در هر توده 36 عدد جمع ­آوري­ كننده تاج­بارش نصب شد. تركيب شيميايي تاج­بارش شامل اسيديته، هدايت الكتريكي، نيترات، آمونيوم، فسفات و پتاسيم به ­صورت فصلي (پاييز، زمستان، بهار و تابستان)، اندازه­گيري شد. به ­منظور اندازه ­گيري ورودي عناصر از طريق لاشه­ريزي، نيتروژن، فسفر، پتاسيم و كربن به شكل فصلي (پاييز، زمستان، بهار و تابستان) نيز اندازه­گيري شد. نتايج نشان داد كه غلظت عناصر موجود در تاج­بارش در بهار و تابستان به ­طور معني­داري (05/0>p) بيشتر از زمستان و پاييز بود. در رابطه با ورودي عناصر به ­وسيله تاج­بارش نيز ميزان ورودي عناصر در توده بلندمازو بيشتر از كاج رادياتا بود. ورودي عناصر از طريق لاشه­ريزي نيز در توده بلندمازو به ­طور معني­داري (05/0>p) بيشتر از كاج رادياتا بود. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه نوع گونه درختي و تغييرات تاج ­پوشش و فصول مختلف سال مي­تواند تركيب شيميايي و ميزان ورودي عناصر را به­وسيله تاج­بارش و لاشه­ريزي در توده­هاي جنگلي دچار تغيير نمايد كه در اين رابطه گونه بلندمازو تمايل بيشتري به بازگشت عناصر به خاك از طريق تاج­بارش و لاشه­ريزي نشان داد. اين نتيجه مي­تواند توجه مراكز اجرايي را به اهميّت گونه­ هاي بومي در احياء و بازسازي مناطق تخريب شده جلب نمايد.

Nutrients in aboveground biomass return to soil through throughfall and litterfall. The present study was carried out to investigate the seasonal variation concentration and input of chemical throughfall and litterfall nutrients in oak (Quercus castaneifolia) and pine (Pinus radiata) plantations. For the sampling of canopy throughfall, 36 collectors were installed at fixed positions in the forest floor. Throughfall samples were measured seasonally (autumn, winter, spring, summer) for pH, EC, potassium, nitrate, phosphate and ammonium. Litterfall and the soil litter layer were analyzed seasonally (autumn, winter, spring, summer) for N, phosphorus, potassium and carbon. The highest amount of throughfall was in winter and the lowest were in summer. The concentrations of ammonium, potassium and phosphorus were generally higher in the growing season than in the dormant season (p < 0.05). The lower amount of these nutrients was in the winter. The concentration of nitrogen was significantly higher in throughfall of both stands in summer. In relation to the nutrient inputs by throughfall and litterfall in the oak was higher than the pine (p < 0.05). The results of this study showed that the type of tree species and changes of canopy cover and different seasons can change the chemical composition and amount of elemental inputs by throughfall and litterfall in forest ecosystem, and oak species show a greater tendency to return elements to the soil through throughfall and litterfall. This result could draw the attention of executive centers to the importance native species in the restoration and rebuilding of destroyed areas.