معرفي و نقد كتاب فصوص‌الحكم و مكتب ابن‌عربي

A Critique on the Book “Fusus al-Hakam and The School of Ibn Arabi”

فصوص‌الحكم اثر محي‌الدين ابن‌عربي است. در طول حدود هشت قرن پس از نگارش اين اثر، نويسندگان بسياري كوشيده‌اند تا با شرح و تفسير خود، گرهي از گره‌هاي آن بگشايند. كتاب «فصوص‌الحكم و مكتب ابن‌عربي» اثر ابوالعلاء عفيفي از متأخرترين تفاسير فصوص‌الحكم است كه در قالب تعليقاتي به موشكافي دربارة آن مي‌پردازد. در اين مقاله مي‌كوشيم به معرفي و نقد اين كتاب با ترجمة محمّدجواد گوهري بپردازيم. كتاب حاضر به‌صورت «تعليقه» بر فصوص‌الحكم به‌ نگارش درآمده است؛ از اين رو تمام عبارات فصوص مورد بررسي مولف قرار نگرفته است. در كتاب حاضر عفيفي كوشيده به زباني همه فهم مباحث عرفاني و فلسفي فصوص را توضيح دهد و به حل برخي دشواري‌هاي زباني و فكري ابن‌عربي براي خوانندگان غربي بپردازد كه با مباحث وحدت وجود آشنايي كم‌تري دارند. از اين رو، اين كتاب مي‌تواند در فهم مباحث پيچيدة فصوص الحكم، راهگشا باشد. از ديگر نقاط برجسته و مهم اين كتاب، عدم تعصب نويسنده به ابن‌عربي است كه او را تبديل به ناقدي منصف و داوري بي‌تعصب در ارزيابي فصوص كرده است. همچنين نويسنده كوشيده با تاكيد و تكرار مباحث كليدي ديدگاه ابن‌عربي در كتاب – از جمله وحدت وجود، رابطه عالم و خدا و مباحث مربوط به آن- به تثبيت بهتر آن‌ها در ذهن خواننده كمك كند.

Fusus al-Hakam is written by Muhyiddin Ibn Arabi. During the nearly eight centuries since this work was written, many writers have tried to unravel its knots with their descriptions and interpretations. The book "Fusus al-Hakam and The School of Ibn Arabi" by Abu al-'Ala Afifi is one of the most recent commentaries on Fusus al-Hakam, which was scrutinized in the form of commentaries. In this article, we try to introduce and critique this book translated by Mohammad Javad Gohari. The present book has been written as a "commentary" on Fusus al-Hakam; Therefore, not all expressions of Fusus have been studied by the author. In the present book, Afifi has tried to explain in a language understandable regarding the mystical and philosophical issues of Fusus and to solve some linguistic and intellectual difficulties of Ibn Arabi for the western readers who are less familiar with the issues of unity. Therefore, this book can be helpful in understanding the complex issues of Fusus al-Hakam. Another prominent point of this book is the author's lack of prejudice against Ibn Arabi, which has turned him into a fair critic and impartial judge in the evaluation of Fusus. The author also tries to help to better establish them in the mind of the reader by emphasizing and repeating the key topics of Ibn Arabi's view in the book, including the unity of existence, the relationship between the universe and God, and related topics.