تحليل رابطۀ جامعه‌شناختي عوامل مؤثر بر قانون‌گريزي(مورد مطالعه: جوانان 20 تا 34 ساله مناطق شهر مشهد)

زمينه و هدف: قانون‌گريزي به‌عنوان يك مسئله اجتماعي، نظم را مختل مي‌كند. اين پديده ناشي از كاهش زمينه‌هاي اجتماعي در جامعه سبب تضعيف همبستگي، كم‌رنگ شدن انسجام و بي‌اعتمادي مي‌شود. هدف پژوهش حاضر، تحليل رابطۀ جامعه‌شناختي عوامل مؤثر بر قانون‌گريزي است. روش: تحقيق حاضر از لحاظ هدف، كاربردي و از لحاظ ماهيت توصيفي تحليلي از نوع پيمايشي است. جامعۀ آماري جوانان 20 تا 34 ساله مناطق شهر مشهد مي‌باشد كه براساس فرمول كوكران به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي تصادفي ساده 500 نفر انتخاب شدند. براي جمع‌آوري داده‌ها از پرسش‌نامۀ محقق­ ساخته استفاده شده است. روايي همگرا كل برابر با 0/488 و براي پايايي از آلفاي كرونباخ برابر 0/764 استفاده شده است. داده‌ها از طريق آمار توصيفي و آزمون‌هاي آماري اسپيرمن و رگرسيون با استفاده از نرم‌افزار Spss مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفت.يافته‌ها: حاكي است كه ميانگين قانون‌گريزي متوسط روبه بالا به دست آمده است. بيش از نيمي از پاسخگويان از ميانگين متوسط روبه پايين سرمايۀ اجتماعي و فرهنگي برخوردار بوده‌اند. در حوزۀ ابعاد اعتقادي، معرفتي، مناسكي و عواطف ديني بالاي 50 درصد پاسخگويان ضعيف بوده‌اند. بيش از نيمي از جوانان در جامعه از فقر و ابعاد آن بهره برده‌اند. با استناد به آزمون اسپيرمن در سطح معناداري ( p≤0/50)، ضرايب همبستگي نشان از اين دارد كه فقر (0/512)، دين‌داري (0/505)، سرمايۀ فرهنگي (0/489)، سرمايۀ اجتماعي (0/486)، رابطه نسبتاً مستقيم و متوسطي با قانون‌گريزي دارند. نتايج بتاي رگرسيون نشان داد كه سرمايۀ اجتماعي (0/151)، سرمايۀ فرهنگي (0/146)، فقر (0/120) و دين‌داري (0/113) با سطح خطاي 0/01 در حدود 0/52 از تغييرات قانون‌گريزي را تبيين مي‌كنند.نتيجه‌گيري: با افزايش اعتماد تعميم‌يافته، مشاركت مدني و پيوند و ارتباط با شهروندان در سطح جامعه، ارتقاي آگاهي و بينش افراد نسبت به پيامدهاي قانون‌گريزي، تقويت مؤلفه‌هاي دين‌داري در سطح زندگي و كاهش ابعاد فقر در سطح زندگي مردم مي‌توان جلوي رفتارهاي منحرفانه قانون‌شكني را كنترل و كاهش داد.