تحليل و ارزيابي انديشه‌هاي شاه ولي‌الله دهلوي درباره نبوت پيامبر(ص)

شاه ولي‌الله دهلوي از انديشمندان مهم اهل تسنن هند در سده‌هاي اخير است كه با مطرح‌كردن مسائل بحث‌برانگيزي درباره موضوعات مختلف اعتقادي، به‌ويژه در حوزه نبوت پيامبر، تأثير بسزايي در مكاتب فكري بعد از خود داشته است. وي براي اولين‌ بار مسئله رؤياپنداري وحي قرآن بر پيامبر را مطرح كرد، در حالي كه اين موضوع با هيچ يك از گزاره‌هاي تاريخي و تفسيري سازگاري ندارد و هيچ‌گاه پيامبر يا صحابه مدعي رؤياپنداري وحي نبوده‌اند. در مسئله بعثت پيامبر دو نوع دعوت براي آن حضرت متصور است: بعثتي به سوي بني‌اسماعيل و بعثتي براي همه جهانيان؛ در حالي كه قاطبه علما به دعوت سرّي و سپس دعوت خويشاوندان و در نهايت دعوت عمومي معتقدند. در باب علوم پيامبر نيز دهلوي از كساني است كه به تمايز امور دنيوي و امور شرعي و اخروي در رفتار و حديث نبوي باور داشت و در نهايت به سهوالنبي معتقد شد كه اشكالات متعددي بر آن وارد است. در انتها، دهلوي با استناد به رواياتي ضعيف به اجتهاد پيامبر معتقد است و آن را در عوض وحي بر آن حضرت جايز مي‌شمرد، در حالي كه اين مدعا مستلزم بي‌اعتمادي به سخنان آن حضرت، و در تضاد با صريح آيات قرآن است.