اثرات كود زيستي و بقاياي گياهي بر ويژگي‌هاي فيزيولوژيك و بيوشيميايي گياه جو در شرايط تنش آبي

اين پژوهش در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي داراب - دانشگاه شيراز اجرا شد. آزمايش به‌صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در سه تكرار در سال زراعي 97-1396 انجام شد. تيمار ها در اين پژوهش شامل: دو سطح آبياري به عنوان عامل اصلي [1 مطلوب: آبياري بر اساس نياز آبي گياه تا مرحله رسيدگي فيزيولوژيك و 2 تنش آبي: آبياري بر اساس نياز آبي گياه تا انتهاي مرحله‌ي گلدهي] بود. همچنين، عامل هاي فرعي شامل دو سطح بقاياي گياهي [1 حذف بقايا، 2 برگرداندن 30 درصد بقاياي گياهي (كاه گندم) به خاك] و چهار منبع كودي [1 شاهد: صفر كيلوگرم نيتروژن در هكتار، 2 كود نيتروژن: كاربرد 100 كيلو گرم نيتروژن در هكتار، 3 كود تلفيقي: استفاده از باكتري آزوسپيريلوم + 50 كيلو گرم نيتروژن در هكتار و 4 كود زيستي: تلقيح بذر ها با باكتري آزوسپيريلوم)] بود. نتايج نشان داد كه برهمكنش تيمار بقايا × نيتروژن بر غلظت كلروفيل a، كاروتنوئيد و فعاليت آنزيم هاي كاتالاز و گاياكول پراكسيداز معني‌دار بود. اين برهمكنش نشان داد كه در شرايط بدون بقايا، كود نيتروژن و تيمار تلفيقي سبب افزايش معني دار اين صفات نسبت به شاهد شدند. در مقابل در شرايط حضور بقايا، نيز روندي مشابه شرايط بدون بقايا البته با شدت واكنش بيشتر به كاربرد اين دو منبع نيتروژن وجود داشت. اثر برهمكنش تيمار رژيم آبياري × منبع كود نيتروژن بر فعاليت آنزيم كاتالاز و گاياكول پراكسيداز نشان داد كه در شرايط مطلوب رطوبتي، كاربرد كود نيتروژن صرف نظر از منبع آن سبب افزايش فعاليت اين آنزيم ها شد. بيشترين مقدار افزايش در مقايسه با شاهد مربوط به كود نيتروژن و سپس كود تلفيقي بود. روندي مشابه شرايط مطلوب در شرايط تنش آبي البته با شدت واكنش بيشتر به كاربرد نيتروژن وجود داشت. در شرايط آبياري مطلوب و تنش آبي، بيشترين عملكرد دانه مربوط به تيمار كود تلفيقي بود. با توجه به ملاحظات زيست محيطي و اقتصادي و همچنين با توجه به برتري كود تلفيقي در شرايط مطلوب و تنش رطوبتي به لحاظ بيوشيميايي و عملكرد دانه، اين رژيم كودي در شرايط عدم اطمينان از دسترسي به آب براي آبياري پس از گلدهي در مناطق جنوبي ايران قابل توصيه است.