مسيريابي بهينه‌ شبكه‌ جاده‌اي با تأكيد بر پارامترهاي محيط طبيعي و بهره‌گيري از الگوريتم كمهزينهترين مسير و سامانه‌ اطلاعات جغرافيايي نمونه‌ پژوهش: دليجان- اليگودرز

در پروژه‌هاي راه‌سازي به‌منظور كاهش آثار منفي محيط‌زيستي و توسعه‌ اقتصادي‌اجتماعي در فرايند مسيريابي بايد پارامترهاي محيط‌زيستي لحاظ شود؛ در همين زمينه پارامترهاي تأثيرگذار در تعيين مسير بهينه استخراج شدند؛ شامل شيب، ارتفاع، كاربري اراضي، زمين‌شناسي، فرسايش، زمين‌لغزش، فاصله از گسل، فاصله از مناطق حفاظت‌شده، فاصله از سطح آب‌هاي زيرزميني، فاصله از رودخانه و مراكز شهري و روستايي؛ سپس از فرايند تحليل سلسله‌مراتبي براي وزن‌دهي و از روش تركيب خطي وزن‌دارشده براي ادغام معيارها استفاده شد؛ درنهايت با استفاده از الگوريتم كم‌هزينه‌ترين مسير براي تعيين مسير بهينه اقدام شد. نتيجه‌ مقايسه‌ مسير طراحي‌شده و مسير فعلي نشان مي‌دهد در مسير طراحي‌شده، حريم تمامي معيارهاي مؤثر محيط‌زيستي در راه‌سازي رعايت شده است؛ به طوري كه مسير طراحي‌شده به هيچ‌وجه از پناهگاه حيات وحش موته عبور نكرده است و در فاصله‌ بيش از چهار كيلومتري آن قرار دارد؛ در حالي كه 6/8 درصد از مسير فعلي در فاصله‌ كمتر از يك كيلومتري از اين منطقه‌ حفاظتي قرار گرفته است؛ همچنين 16، 25 و 8/2 درصد از طول مسير فعلي از حريم‌هاي محيط‌زيستي شهر، روستا و گسل عبور كرده است؛ در حالي كه مسير طراحي‌شده، حريم محيط‌زيستي اين معيارها را رعايت كرده است. نتايج نشان مي‌دهد مسير طراحي‌شده ازلحاظ محيط‌زيستي به‌مراتب بهتر از مسير اصلي است. درنتيجه پيشنهاد مي‌شود در پروژه‌هاي راه‌سازي، نخست عوامل تأثيرگذار شناسايي و سپس با رعايت قوانين و اصول محيط‌زيست و با استفاده از GIS، مسير مناسب ازنظر محيط‌زيستي طراحي شود.